Stosowanie technik kreatywnego pisania zachęca do wzbogacenia lub zmiany indywidualnych stylów uczenia się i pracy, może też prowadzić do refleksji nad własną wiedzą, a także rozwijać procesy samodzielnej edukacji.
System kształcenia otwartego próbuje nieustannie określać czynniki ograniczające możliwości uczniów oraz promować niezależne i indywidualne uczenie się. Kształceóie otwarte znajduje zastosowanie w pracy centrów i kółek samokształceniowych, w systemie kształcenia na odległość, kształcenia za pomocą multimediów i intemetu, w edukacji pracowników. Terminami pokrewnymi są: wspierana nauka własna, elastyczne uczenie się, kształcenie niestacjonarne, niezależne uczenie się, nauczanie zorientowane na ucznia. Kształcenie otwarte uwzględnia indywidualne uwarunkowania i możliwości ucznia, promuje .wyznaczanie celów uczenia się i ich kontrolę, zaleca wykorzystywanie materiałów samokształceniowych oraz pomoc profesjonalnych doradców. Kształcenie otwarte integruje takie formy kształcenia jak: wykłady i seminaria; warsztaty i treningi; wewnątrzzakładową rotację i delegowanie do innej firmy; superwizję i doradztwo; materiały samokształceniowe oraz realizację projektów.
Moderowanie (od modus: rodzaj, sposób; moderare: łagodzić) to pojęcie zbiorcze dla szeregu technik uczenia się pomocnych w pracy z grupą. Zawiera w sobie elementy wizualizacji, kreatywnego poszukiwania idei i TZI. Główne elementy metody moderowania to: zbieranie i wizualizacja (zapisywanie najlepiej na oddzielnych kartkach) pomysłów, propozycji (np. burza mózgów); porządkowanie i kategoryzacja zebranych propozycji, nadanie im nadrzędnej nazwy, punktowa ocena propozycji, praca w grupach nad wyodrębnionymi kategoriami, planowanie działań (odpowiedzialne osoby, sposób pracy, koszty, bariery). Moderator jest odpowiedzialny za organizację procesu uczenia się, proponuje postępowanie metodyczne, czuwa nad procesami grupowymi, ustala wspólnie z uczestnikami reguły gry, motywuje, stawia nowe zadania - animuje do uczenia się, ale nie naucza.
Neurolingwistyczne programowanie (NLP)3
NLP jest systemem wykorzystującym fakt, że człowiek odbiera świat zewnętrzny pięcioma zmysłami i jest zdolny wybrane informacje — świadomie bądź nieświadomie — użyć w procesie zdobywania wyznaczonych przez siebie celów. Wszystkie zasady, na których opiera się NLP dotyczą sposobu, w jaki myślimy i odbieramy świat zewnętrzny. To właśnie procesy mentalne determinują nasze postępowanie i mają decydujący wpływ na osiąganie przez nas sukcesów w życiu. Składowe tej metody dają się wytłumaczyć w następujący sposób: ncuro - zachowanie jest wynikową neurologicznych procesów ludzkich zmysłów; lingwistyczne - język służy porządkowaniu spostrzeżeń i komunikacji z innymi; programowanie — człowiek ma zdolność planowania w celu osiągnięcia bliskich i dalekich celów. System NLP opiera się na następujących założeniach:
• człowiek interpretuje sygnały płynące ze świata zewnętrznego, tworząc wewnętrzną mapę mentalną— subiektywny obraz świata; jeśli ludzie zrozumieją i uznają słuszność tej idei, będą zdolni poprawić komunikację między sobą;
• NLP pozwala dostrzec różnicę między podejmowanymi przez jednostkę działaniami a jej intencjami, co pozwala dostrzec bardziej satysfakcjonujące i skuteczne metody osiągania tego samego celu;
• w NLP dużą wagę przypisuje się do tworzenia nowych szans i możliwości oraz kreowania pomysłów; NLP proponuje techniki kreowania różnych opcji w rozwiązywaniu problemów; mnogość opcji daje wolność wyboru i pozwala podjąć najlepszą decyzję;
• NLP proponuje podejście do komunikatów bez emocji, by skoncentrować się na istocie komunikacji, czyli osiągnięciu oczekiwanych rezultatów dzięki aktowi komunikowania się;
• NLP proponuje traktować rezultaty działań nie w kategoriach dobre/złe, ale jako informacje zwrotne, które pozwalają na dokonanie zmian; zmiana stosunku do niepowodzenia i eliminacja poczucia porażki podnosi samoocenę i zachęca do dalszego działania.
NLP znajduje zastosowanie w różnych dziedzinach: w szkole, kształceniu zawodowym i edukacji dorosłych, a szczególnie w kształceniu menedżerów. Dzięki NLP można lepiej zrozumieć procesy komunikacji, udoskonalić postrzeganie, wspierać motywację, rozwijać osobowość, wyjaśniać i rozwiązywać konflikty, rozwijać umiejętność rozróżniania między treścią i formą rozmowy, znajdować i realizować własne cele, uświadamiać sobie nieznane dotąd kompetencje, nauczyć się interweniowania w sytuacji konfliktu. H. Adler w książce NLP czyli sztuka osiągania celów wyróżnia następujące fazy w dążeniu do sukcesu za pomocą NLP: określenie celów, uświadomienie sobie własnych uczuć i przekonań, formułowanie marzeń, rozpoznanie własnej osobowości, stwarzanie możliwości wyboru, efektywne wykorzystanie języka, osiąganie doskonałości, otrzymywanie od innych tego, czego się pragnie18. 4
129
Więcej na ten temat w: C. Jefłries, R. Lewis, J. Meed, R. Merrit, Kształcenie otwarte od A do Z, Radom 1997.
lfi Więcej na ten temat w: A. Chybicka, Psychologia twórczości grupowej. Jak moderować zespoły twórcze i zadaniowe, Kraków 2006.
Więcej na tai temat np. w: L. Derks, Techniki NLP w tworzeniu dobrych związków z ludźmi, Gdańsk 2004.
H. Adler, Neurolingwistyczne programowanie czyli sztuka osiągania celów, Radom 1997.