skanuj0061

•    wyraźna dynamika rozwojowa,

•    wyższy stopień integracji osobowości,

•    pełniejsze wykorzystanie wewnętrznych (dyspozycjonalnych) i zewnętrznych (sytuacyjnych) możliwości rozwoju.

By osiągnąć takie efekty należy stawiać sobie wysokie wymagania oraz nowe pytania, uruchamiać akt woli i autentycznego wysiłku, być gotowym do poniesienia ryzyka burzenia stereotypów. Wyzwania te nie dotyczą tylko procesu oświatowego, ale wszystkich wymiarów ludzkiego życia i działania, np.:

1.    w ujęciu P. Langranda: komunikowania, cielesności, czasu, przestrzeni, sztuki, moralności, kształcenia obywatelskiego, techniki, nauki²⁰.

2.    w ujęciu J. Kargula - cielesności, rodziny, stosunków międzyludzkich, czasu wolnego, pracy² .

Problemy do dyskusji:

1.    Jakich dziedzin życia dotyczy Twoje samokształcenie? Jakie środki wykorzystujesz w tym celu? Jakich rezultatów się spodziewasz?

2.    Czy świadomie wdrażasz swoich uczniów do samokształcenia? Jak to czynisz?

3.    Opracuj program wdrażania do samokształcenia wybranej grupy uczestników edukacji dorosłych.

Literatura zalecana:

Białek EJak się uczyć?, Warszawa 1999.

Brophy J., Motywowanie uczniów do nauki, Wyd. PWN, Warszawa 2007.

Faber A., Jak mówić, żeby dzieci się uczyły w domu i szkole, Poznań 1996.

Fisher R., Uczymy, jak się uczyć, Warszawa 1999.

Jankowski D., AutoeduJcacja wyzwaniem współczesności, Toruń 1999.

Kargul J., Obszary pozaformalnej i nieformalnej edukacji dorosłych, Wrocław 2001 : Kujawiński J., Wdrażanie uczniów do samokształcenia indywidualnego i nieindywidualnego, Poznań 2000.

Pietrasiński Z., Ekspansja pięknych umysłów. Nowy renesans i ożywcza autókreacja, Warszawa 2008.

Pietrasiński Z., Sztuka uczenia się, Warszawa 1990.

Półturzycki J., Dydaktyka dla nauczycieli, Płock 2002.

Półturzycki J., Dydaktyka dorosłych, Warszawa 1991.

Półturzycki J., Wdrażanie do samokształcenia, Warszawa 1983.

Prokopiuk W., Samokształcenie nauczycieli w kontekście humanistycznego paradygmatu rozwoju człowieka, Białystok 1998.

Radwiłowicz R., Sposoby samokształcenia, Jelenia Góra 1997.

²⁰    P. Lengrand (red.), Obszary permanentnej samoedukacji, Warszawa 1995.

²¹    J. Kargul, Obszary pozaformalnej i nieformalnej edukacji dorosłych: przesłanki do budowy teorii edukacji całożyciowej, Wrocław 2005.

VIII. Doskonalenie nauczycieli w pracy doradczej

Jednym z obszarów działania nauczycieli jest poradnictwo. Jednak jak wykazują badania, wychowawcy często czują się nieprzygotowani do pełnienia roli doradcy.¹ W związku z tym, że brakuje im podstaw teoretycznych, na których bazując mogliby stworzyć swój własny styl i warsztat doradzania często stosują mechanizmy ucieczkowe lub odsyłania ucznia do innych osób lub instytucji, ewentualnie stosują dyrektywny - narzucający styl doradzania, który nie jest najefektywniejszym sposobem udzielenia pomocy osobie dorosłej. W niniejszym rozdziale wyjaśniono podstawowe terminy dotyczące poradnictwa oraz przedstawiono rodzaje i modele poradnictwa. Przede wszystkim jednak skoncentrowano się na kluczowych warunkach sytuacji poradniczej. Analizowane zagadnienia zostały przedstawione w postaci mapy pojęciowej:

I. Analiza podstawowych terminów

Analizując zagadnienie poradnictwa Bożena Wojtasik wyodrębniła trzy grupy ujmowania tego pojęcia:

•    poradnictwo w węższym znaczeniu kiedy w definicjach kładzie się nacisk na moment udzielania pomocy, najczęściej przez porady, podkreślając ważność interakcji doradcy i radzącego się jako znaczącego zdarzenia społecznego (kierunek psychologiczny).

•    poradnictwo w szerszym znaczeniu — w tym ujęciu najistotniejszy jest nie sam moment udzielania porad, ale ich realizacja. Definicje te podkreślają, że poradnictwo wywołuje zmiany w określonej rzeczywistości społecznej. Tym samym ma ścisły związek z wychowaniem, nauczaniem, terapią i innymi działaniami naprawczymi, korygującymi, profilaktycznymi (kierunek pedagogiczny);

•    poradnictwo w znaczeniu systemowym — koncentruje się na wyeksponowaniu w definicjach tego działania jako zjawiska społecznego (kierunek socjologiczny).²

Warto zwrócić uwagę, że Alicja Kargułowa analizując pojęcie poradnictwa, podkreśla, że jest to zarówno pewna działalność społeczna, jak i wiedza składająca się na treść porad.³ Założenia teoretyczne poradnictwa łączą w sobie elementy wiedzy z takich dziedzin jak: pedagogika dorosłych (andragogika), prakseologia, psychologia człowieka dorosłego, teoria organizacji - z wiedzą o danej szczegółowej dziedzinie, której dotyczy porada. Aby uniknąć nieporozumień

147

1

B. Wojtasik, Wybór doradcy zawodu przez młodzież, rodziców i nauczycieli, Wrocław 1993 oraz B. Wojtasik, Doskonalenie nauczycieli w pracy doradczej, Edukacja Dorosłych 1996, nr l,s.63.

2

   B. Wojtasik, Doradca zawodu. Studium teoretyczne z zakresu poradoznawslwa, Wrocław 1993, s. 9-10.

3

   A. Kargułowa, Poradnictwo wychowawcze w świetle teorii i praktyki, Wrocław 1980, s. 17.