skanuj0063

130 Resocjalizacja przestępców seksualnych-

psychokorekcyjnym „wprowadzić do świadomości” to, co zwykle wyl wołuje u danego pacjenta silną determinację popełnienia czynu zakaza-1 nego, nad którą nie może zapanować - chodzi mianowicie o poznanie! a następnie rozumowe rozpracowanie sytuacji czy reakcji spustowych}; (trigger).

Reakcja zwana „spustową” stanowi mniej więcej środkowy element cyklu zakazanej reakcji seksualnej, która uruchamia typowe błędne koło} patologicznego zachowania. Uważana bywa za tak silną, że poddany jej presji osobnik staje się bezwolny. I ten właśnie etap dewiacyjnych reakcji} seksualnych odbierany bywa przez sprawców przestępstw seksualnych jako niemożliwa do ujarzmienia siła, zmuszająca do popełnienia danego czynu. Dlatego też uchwycenie tego specyficznego dla niektórych ludzi} (bezwolnych wobec ich wynaturzonych skłonności) momentu staje sięf kluczowym elementem ich autonomicznej autopsychokorekcji nakiero-} wanej na wyeliminowanie psychicznych korzeni wadliwych form seksualnych zaspokojeń.

Ponieważ poznanie i zinternalizowanie automatycznego niejako cyklu podniecenia i spełnienia patologicznego aktu płciowego jest sprawą tak ważną w procesie autopsychokorekcji przestępcy seksualnego, wyróżniono, dla ułatwienia rozpoznawania w sobie poszczególnych etapów podniecenia, najbardziej charakterystyczne stadia tego procesu. Uważa się, że jeśli pracujący z przestępcą psycholog więzienny opisze swemu podopiecznemu (czy całej grupie więźniów pozostających pod jego opieką) najbardziej typowe stadia przebiegu cyklu przestępczego, ułatwi to konkretną pracę nad sobą, rozumianą jako sposób „zapanowania nad fantazjami”, czynioną przez każdego z nich. Poniżej przytoczę dwie próby wyodrębnienia takich etapów cyklu przestępczego.

Pierwsza, krótsza, obejmująca trzy etapy, ukazuje łańcuch wydarzeń składający się z trzech elementów: uczucia - myślenie - działanie. W tym modelu cyklu przestępczego reakcją spustową bywa z reguły drugi etap - czyli myślenie, jako że proces ten rozpatrywany bywa w sposób analityczny poprzez wyróżnienie dwóch następujących po sobie etapów. W pierwszym próbuje ono zapobiec karygodnemu czynowi natury seksualnej, czyli postawić tamę sile patologicznych skłonności, kiedy jednak tama ta zaczyna ustępować pod naporem silnych prądów, uruchamiany bywa właśnie ów drugi etap — myślenie, który z jednej strony fabrykuje racjonalizacje usprawiedliwiające patologiczne działanie, a z drugiej konstruuje mniej lub bardziej misterny plan polowania na ofiarę. Ostatni, trzeci etap tego cyklu przestępczego, czyli działanie, to wprowadzenie stworzonego planu w życie.

Druga próba opisania etapów cyklu przestępstwa seksualnego jest bardziej rozbudowana, wyróżnia 13 stadiów.

Stadium I - normalność. Można się wprawdzie dziwić, dlaczego normalność ma stanowić pierwszy etap cyklu przestępczego zachowania, ale uzasadnieniem tego jest fakt, że przestępca seksualny na ogól zdecydowanie częściej zachowuje się normalnie, a nawet przykładnie. Natomiast jego „odbicia” trwają nierzadko tylko kilka godzin, które stanowią niejednokrotnie wyraźnie odstające epizody w jego na ogół normalnym postępowaniu. Oczywiście wiele czynników wpływa na to, kiedy i jak często owe epizody przestępcze mają miejsce, ale to już inne zagadnienie. Tak jak innym problemem jest to, że na ogół poprawne zachowanie popełniającego od czasu do czasu przestępstwa seksualne bardzo utrudnia znalezienie sprawcy tych, najczęściej bardzo drastycznych czynów, jako że nikt na ogół nie podejrzewa o takie czyny ludzi, których postępowanie wydaje się całkowicie normalne i przyzwoite.

Stadium II - kumulacja negatywnych uczuć, jak: poczucie bezradności, przygnębienia, nudy, porażki życiowej itp. oraz niemożność ich przezwyciężenia poprzez aktywne, racjonalne działanie.

Stadium III - fantazje o zdobywaniu powszechnego uznania, bezwzględnego podporządkowywania sobie innych ludzi, zyskiwania ich podziwu, bezwarunkowej uległości i miłości, której najbardziej pożądanym świadectwem staje się całkowita uległość seksualna.

Stadium IV - myślenie przedprzestępcze, w ramach tej fazy cyklu przestępczego dochodzi do głosu opisywane poprzednio „wypaczenie myślenia” polegające, jak pamiętamy, z jednej strony na szukaniu (i znajdywaniu) usprawiedliwienia i wytłumaczenia popełnianych czynów przestępczych, a z drugiej - opracowanie najskuteczniejszej, a zarazem najbezpieczniejszej drogi zaspokajania tych pożądań.

Pomimo jednak tego „myślowego” usprawiedliwienia czyn przestępczy nie następuje, ponieważ działają jeszcze hamulce wewnętrzne, blokujące potępiany sposób seksualnych zaspokojeń. Hamulce te działają dotąd, aż nastąpi stadium V cyklu przestępczego, czyli wspomniana już reakcja spustowa, która stanowi psychiczną granicę przejścia od nastawienia do działania przestępczego. Uruchomione bywa wtedy typowe w takich przypadkach błędne koło kompulsywnych zachowań, a przede