skanuj0075 (26)

6.5. Zróżnicowanie ekosystemów 285

reprezentują najrozmaitsze typy fitosocjologiczne i ekologiczne, a wśród nich kilka ma szczególnie duże znaczenie dla zachowania różnorodności biologicznej naszego kraju i Europy. Oto przykłady kilku typów łąk, uwzględnionych w Dyrektywie Siedliskowej jako wymagających ochrony w formie obszarów Natura 2000.

Zmiennowilgotne łąki trzęślicowe

Niżowe i górskie łąki świeże

Łąki fiołkowo--selemicowe

Górskie łąki konietlicowe

■    Zmiennowilgotne łąki trzęślicowe ze związku Molinion caeruleae, powstałe w następstwie ekstensywnej gospodarki człowieka na siedliskach o różnej zasobności, wilgotnych i świeżych, ze zmiennym poziomem wody gruntowej w ciągu roku. Fizjonomię tym ekosystemom nadaje duża, kępowa trawa trzęślica modra, ale w bogatych florystycznie i wielowarstwowych zbiorowiskach występują m.in. kosaciec syberyjski, mieczyk dachówkowaty, goryczka wąskolistna, goździk pyszny, bukwica zwyczajna.

Łąki trzęślicowe powstały najczęściej w efekcie melioracji torfowisk niskich lub przejściowych, a także wyraźnie ekstensywnego użytkowania, polegającego na ich wykaszaniu co 3—5 lat. W przeszłości były one bardzo pospolite w całej Polsce, z wyjątkiem obszarów górskich. Dzisiaj należą już do ekosystemów dość rzadkich i zanikających, są bowiem stopniowo przekształcane na gospodarczo bardziej wartościowe użytki zielone.

■    Niżowe i górskie łąki świeże ze związku Arrhenatherion elatiońs, powstałe jako zbiorowiska zastępcze lasów liściastych (na niżu głównie grądowych, a w górach bukowych), wysokoproduktywne i bogate florystycznie, rozwijające się w całym kraju na glebach żyznych i świeżych bez śladów zabagnienia, zwykle poza dolinami rzek. Przyrodniczo cenne są łąki użytkowane ekstensywnie, wymagające jednak systematycznego koszenia, a nawet nawożenia. Ekosystemy tych łąk reprezentują cztery zespoły: na niżu należą do nich, zróżnicowane regionalnie i siedliskowo: łąka rajgrasowa (owsicowa) Arrhenatheretum elatiońs i łąka wiechlinowo-kostrzewowa (zbiorowisko z wiechliną łąkową i kostrzewą czerwoną), natomiast w górach reglowa łąka mieczykowo-mietlicowa Gladiolo-Agrostietum capillańs, spotykana głównie w reglu dolnym Tatr, Pienin i kilku pasm Beskidów, oraz ciepłolubna łąka pienińska, zajmująca zaledwie 20 ha, niezwykle barwna i wielogatunkowa, z udziałem licznych gatunków storczyków w runi.

■    Łąki fiołkowo-selemicowe ze związku Cnidion dubii, ekstensywnie zagospodarowane, dość bogate i zróżnicowane florystycznie zbiorowiska na żyznych alu-wiach w dolnym i środkowym biegu Wisły, Odry, Bugu, Warty, przy ujściu Narwi i Sanu oraz w rejonie Gopła. Łąki te należą do najcenniejszych, półnaturalnych ekosystemów w naszym kraju. Są one środowiskiem życia bardzo rzadkich w Polsce i w Europie gatunków roślin i motyli, m.in. fiołka wyniosłego, situ czarnego oraz modraszków alkona i nausitousa, przywiązanych do barwnej byliny krwiściąga lekarskiego. Łąki fiołkowo-selemicowe wymagają systematycznego koszenia i okresowych zalewów.

■    Górskie łąki konietlicowe ze związku Polygono-Trisetion, powstałe po wycięciu lasów w reglu dolnym i górnych partiach pogórza w Sudetach i Tatrach, regularnie