SNC03782

Rys. 12.4. Izotermy na poziomie morza

sezonowe przesunięcie nie jest więc wielkie, zwłaszcza w porównaniu ze zmianami położenia izoterm na półkuli północnej. Duże zaburzenie strefowego układu temperatury wiąże się z lądolodem grenlandzkim. Izoterma 10°C w łipcu znajduje się za kręgiem polarnym na północnych krańcach Ameryki i Eurazji, co oznacza, że jej sezonowy ruch nad tymi kontynentami obejmuje 40° szerokości geograficznej, bowiem w styczniu izoterma ta znajdowała się blisko 30. równoleżnika.

W tabeli 12.2 zestawiono średnie temperatury na poziomie 850 hPa, umożliwiające ocenę stratyfikacji termicznej dolnej atmosfery w poszczególnych strefach. Widzimy, że nad strefą polarną w zimie występuje silna inwersja temperatury. Nad Antarktydą j (gdzie mamy dane z poziomu 500 hPa, bo powierzchnia lądolodu sięga do 850 hPa) in-| ^wereja dochodzi do około 5000 m n.p.m. Pionowe gradienty temperatury zmniejszają | sięw zimie również w umiarkowanych szerokościach geograficznych w związku z rozwo-| 1JS ujemnego salda bilansu promieniowania powierzchni Ziemi.

W tabeli 12.2 zaznaczono także strefy występowania największych (na danej póiku-')poziomych, południkowych gradientów temperatury. Decydują one m.in. o intensyw-|jp południkowego transportu ciepła, określają warunki frontogenezy i cyklogenezy. arakterystyczna jest wędrówka sezonowa stref największych kontrastów termicz-• Na półkuli północnej w zimie największe poziome gradienty temperatury znajduje-

251