SNC03796

	m
fi
0,2	>>?:, 1
n6
73
34	ijl ^1 ii]
65	Jj
136	ifJi,
38	^J lit 33
17	12 J
6	5 c
fo-monsijs,..
fr-ŁoniyiHi

Uummiię typu zwrotnikowego .stanowią opady monsunów zwrotnikowych. Nl ,i,    ~    .

przebieg roczny, ale amplituda skrajnych sum miesięcznych jest tu nadzwwzaj * _w » l i " * ^>nv żych opadów związanych z monsunem letnim. Duża jest także roczna suma op*iow Rckundi *" ''/'r w Chcrrapunji, reprezentują najlepiej typ monsunów zwrotnikowych Monsunowy typ sTerokoSd

m opady, występujące ns

' wybrzeżach Azji. Nnjwy unikowym. W miesiącach

iszych sfe żenią słoóai kuitampool tnika okraw dów.wto* )padyzaJea‘ elusu®)’¹®

i zwrotu^

nun»^Saan

nP»jL

Icrofl¹"-poł<

^sv2

k»

,(!*$!) J

umiarkowanych określają przede wszystki

zsze opady przypadają także na lato, nic są one jednak tak duże, jak w ty zimowych opady są bardzo skąpe wskutek panów anta monsunu lądowego.

Letnie maksimum opadów jest charakterystyczną cechą typu weymątrzkontynenialneco szerokości umiarkowanych. Opady letnie w giębi lądów nie są jednak tak obfite, jak na wybrzeż ich pozostających w zasięgu monsunu. Opady w Warszawie reprezentują wewnątrzkonnnentainy typ przebiegu rocznego. Maksimum występuje w lipcu, minimum - w lutym. Podobny reżim opadowy - z przewagą opadów letnich nad zimowymi - pojawia się w Europie już w niewielkiej odległości od wybrzeży Atlantyku, m.in. w większej części Francji, w Niemczech i Szwecji. Dalej ku wschodowi, w strefie 50-óÓ’N opady stopniowo zmniejszają się, szczególnie skąpe stają się opady zimowe, które związane są z układami cy-klonalnymi, wędrującymi z zachodu. W Omsku na Syberii w styczniu, lutym i marcu spada po kilka milimetrów wody (w tych okolicach oczywiście w postaci śniegu). Jest to efekt panowania zimowego wyżu kontynentalnego i niskiej temperatury powietrza. Natomiast letnie maksima wewnątrz kontynentu pochodzą przede wszystkim z opadów wywoływanych przez konwekcję termiczna. Jednorazowe opady towarzyszące burzom termicznym mogą sięgać kilkudziesięciu milimetrów i niekiedy wypełniają całą „normę” sumy miesięcznej. Opady frontalne, związane z działalnością cyklonalną. są czasem długotrwale, ale z reguły mniej intensywne.

Ateny reprezentują śródziemnomorski typ przebiegu rocznego opadów, kształtujący się pod wpływem sezonowych zmian układów cyrkulacyjnych. Wbrew nazwie, podobny przebieg opadów występuje w podzwrotnikowej zachodniej części Ameryki, na południu Australii i .Afry ki. Geneza opadów w tych regionach, gdzie zimą rozwija się działalność cyklonalna, rozprzestrzeniająca się z wyższych szerokości geograficznych i przynosząca na ogół dość obfite opady, jest wspólna. Latem panuje susza, powstająca z kolei wskutek rozprzestrzeniania się ku wyższym szerokościom antycy klonów zwrotnikowych.

W centralnych częściach tych antycykJonów, blisko zwrotników, opady prawie nie występują (pustynie). Mamy więc jeszcze jeden typ opadowy, który obejmuje przypadki statysty cznie znikomych opadów o wysokości uwarunkowanej przez pojawiające się sporadycznie (czasem w odstępach kilkuletnich) deszcze. Ich natężenie jest zresztą niemałe, ale incydentalny charakter opadów nie zapewnia średnich sum wyższych od kilku milimetrów. Yuma, leżąca tuż koło granicy meksy kańskiej i niezbyt daleko od Zatoki Kalifornijskiej, reprezentuje pewien przypadek pustyń, uwarunkowanych przez położenie geograficzne i orografię. Opady są tam bardzo małe, przy czym wykazują tendencję do koncentracji w porze chłodnej. Jest to ślad śródziemnomorskiego przebiegu opadów, występujących na wybrzeżach Kalifornii. Jednakże względnie „wysoka” suma opadów w Yumie przypada również na sierpień. Oznacza to, żc deszcze przynoszą zarówno chmury związane z układami frontów strefy umiarkowanej (zima), jak ichmury konwekcyjne (latem). Jedne i drugie pojawiają się rzadko i na krótko, stąd małe sumy średnie i nieregularny rozkład sezonowy. Te cechy pozwalają wyróżnić pustynny, podzwrotnikowy typ przebiegu opadów.

Zupełnie odmiennie wygląda morski typ szerokości umiarkowanych. Opady są tam dość wyrównane w ciągu całego roku, ich wysokość jest przeważnie duża, a w sprzyjających warunkach orograficznych (np. w Norwegii) — bardzo duża. Maksimum opadowe zaznacza się słabo, ale charakterystyczne jest zwiększanie się opadów w okresie jesienno-zimowym. Opady są związane z układami frontów w cyklonach szerokości umiarkowanych. Ten czynnik opadotwórczy wykazuje nasilone działanie w sezonie zimowym, gdy zwiększają się strefowe kontrasty termiczne, a niże nad oceanami pogłębiają się. Najmniejsze opady w tym typie występują na wiosnę lub wczesnym latem, gdy powierzchnia oceanów i mórz jest względnie chłodna. W Valentii, stanowiącej typowy przykład klimatu oceanicznego, minimum opa-wwe przypada na czerwiec, maksimum na grudzień. Suma roczna opadów w Vałentii jest dość wysoka, ■jaza niż w tropikalnej Hawanie. W obu rejonach kierunki dominującej cyrkulacji sprzyjają opadom, w Valentii jest to cyrkulacja zachodnia, w Hawanie - wschodnia. Trzeba jednak zauważyć, że w pierw-

przypadku cyrkulacja ma charakter cyklonalny, w drugim - antycyklonalny (jeśli wykluczyć poja-stmjące się czasem nad Kubą cyklony tropikalne).