strony148 149

7. Klimat inwestycyjny w Polsce

7.1. Atrakcyjność i ryzyko inwestycyjne Polski na tle krajów Europy Środkowej

Napływ bezpośrednich inwestycji zagranicznych w skali globalnej wzrasta i w 1996 r. wyniósł ponad 350 mld USD⁵³. W latach poprzednich suma ta osiągała odpowiednio w 1995, 1994 i 1993 r. wartość 315, 226 i 200 mld USD. jpłówną rolę w bezpośrednich inwestycjach zagranicznych odgrywają kraje rozwinięte, do których napływ bezpośrednich inwestycji zagranicznych przekroczył 64% ogólnej wielkości nakładów (tj. 203 mld USD w 1995 roku). Wśród krajów rozwiniętych wyróżniają się: Wielka Brytania, Hiszpania, Irlandia. Uwagę zwracają również Tajlandia i Korea Południowa w Azji oraz Chile w Ameryce Łacińskiej. Równocześnie kraje rozwinięte są największym eksporterem kapitału w dziedzinie inwestycji bezpośrednich - 271 mld USD (w 1995 r.). Kraje Europy Środkowej uczestniczyły w napływie kapitału zagranicznego tylko w około 5%. O napływie inwestycji zagranicznych w ten region decyduje przede wszystkim jego atrakcyjność dla inwestorów zewnętrznych i wysokość ryzyka związanego / podejmowaniem działalności gospodarczej^5,1.

Z analiz międzynarodowych wynika [Dworzecki i in. 1994], iż Polska w połowie lat dziewięćdziesiątych lokowała się w grupie porównywanych krajów w środku listy utworzonej ze względu na rosnący wskaźnik ryzyka inwestycyjnego (rys. 31). W skład rozpatrywanej grupy krajów wchodzą: Bułgaria, Czechy, by In NRD, Rumunia, Słowacja, Słowenia, Węgry.

Wysokie ryzyko dotyczy przede wszystkim Bułgarii i Rumunii. Słabe wyniki gospodarcze tych państw, niestabilność polityki ekonomicznej, niespójność ⁵³Wg Instytutu Koniunktur i Cen Handlu Zagranicznego.

⁵⁴ Przedstawione wyniki atrakcyjności i ryzyka inwestycyjnego krajów Europy Środkowe! oparto na analizie informacji dotyczących: zaangażowania kapitałowego inwestorów zagranicznych w tych krajach, uwarunkowań prawnych i organizacyjnych podejmowania działalności gospodarczej, sytuacji społecznej, politycznej i ekonomicznej, stabilności polityki makrockonom iczncj.

rozwiązań prawnych oraz opóźnienie w realizacji programu przemian rynkowych powodują, że warunki do podejmowania inwestycji w tym obszarze nie są sprzyjające. Potwierdzają to zarówno opinie inwestorów zagranicznych, jak i wielkość zaangażowanego dotychczas w tych krajach kapitału zagranicznego.

b. NRD Węgry Czechy Polska Słowacja Słowenia Rumunia Bułgaria

Rys. 31. Syntetyczny wskaźnik ryzyka inwestycyjnego w krajach Europy Środkowej w 1994 r. Źródło: Dworzecki i in. 1994

Pozycje Polski określają z jednej strony stosunkowo wysokie oceny uwarunkowań prawnych i organizacyjnych, sytuacji ekonomicznej, społecznej i politycznej. Z drugiej strony w opiniach inwestorów zagranicznych i firm doradczych Polska uzyskała najsłabsze oceny (wysoki poziom ryzyka) w dziedzinie warunków społecznych. Zajęła ona w tej klasyfikacji przedostatnie miejsce, wyprzedzając jedynie Rumunię. W przypadku naszego kraju zdecydowanie najwyższe wartości przyjmuje tzw. ryzyko społeczne, związane z malejącą aprobatą społeczną dla prowadzonych reform, możliwością destabilizacji gospodarczej i politycznej wywołanej gwałtownymi protestami różnych grup zawodowych. Polska postrzegana jest więc jako kraj stosunkowo niestabilny z punktu widzenia klimatu społecznego i poparcia dla prowadzonych reform. Opinie te potwierdzają inwestorzy, obawiający się w Polsce silnego ruchu związkowego, roszczeniowego nastawienia pracowników i stosunkowo „miękkiej" polityki społecznej kolejnych rządów. Na czele listy znalazła się była NRł), przed