strony40 41

1.8. Klimat inwestycyjny, atrakcyjność inwestycyjna, ryzyko inwestycyjne

Ogół warunków charakteryzujących obszar czy miejsce lokalizacji z punktu

widzenia potencjalnego inwestora tworzą klimat inwestycyjny danego obszaru.

Na szeroko rozumiane pojęcie klimatu inwestycyjnego składają się [por.

Stępniak, Umiński 1993]:

•    klimat polityczny, czyli sytuacja, którą tworzą stabilność polityczna, poglądy polityków rządzących i urzędników rządowych, partykularne dążenia kół rządzących, znaczenie sektora prywatnego w gospodarce, przywileje dla przedsiębiorców zagranicznych lub krajowych, także uwarunkowania historyczne,

•    klimat społeczny, czyli sytuacja na rynku pracy oraz uwarunkowania społeczno-ekonomiczne wpływające na jakość pracy (m. in. wykształcenie i struktura wieku potencjalnej siły roboczej) i stosunek do pracy, nastawienie społeczeństwa do przemian rynkowych,

•    klimat ekonomiczny (A i B);

—    tzw. klimat ekonomiczny A tworzy aktualna i przewidywana sytuacja gospodarcza kraju, tzn. stabilność gospodarcza kraju, wielkość i chłonność rynku zbytu,

-    tzw. klimat ekonomiczny B tworzy stan infrastruktury kraju czy regionu, tzn. infrastruktura - przede wszystkim - techniczna oraz infrastruktura otoczenia biznesu: obecność banków czy instytucji ubezpieczeniowych (w warunkach polskich do tego czynnika można zaliczyć także obecność specjalnych stref ekonomicznych),

•    klimat administracyjny tworzy zasięg wpływu administracji na: zakres działalności przedsiębiorstw, procedurę zakładania firm, regulacje prawne, także szybkość i elastyczność działania administracji itp.,

• klimat prawny tworzą przepisy i regulacje prawne, a w szczególności stabilne, przejrzyste i jednakowo traktujące podmioty gospodarcze rozwiązania prawne, gwarancja własności, możliwość transferu zysków itp.

W praktyce używane jest dość powszechnie określenie klimat biznesu. Oznacza ono łącznie: klimat ekonomiczny B, klimat społeczny oraz klimat administracyjny. Zestawienie czynników lokalizacji oraz elementów tworzących klimat inwestycyjny wskazuje na to, iż są to pojęcia tożsame. Inaczej mówiąc czynniki lokalizacji tworzą określony klimat inwestycyjny, oceniany z punktu widzenia potencjalnego inwestora.

Kolejnym pojęciem związanym z problematyką lokalizacji i funkcjonowania inwestycji (szczególnie zagranicznych) jest ryzyko inwestycyjne. Nie istnieje ściśle określona definicja tego zjawiska. Nie ma też jednoznacznego zestawu czynników, który opisywałby ryzyko inwestycyjne w możliwie pełnym wymiarze. Tylko niektóre z czynników dają się stosunkowo prosto zmierzyć i porównywać, inne wymagają mniej lub bardziej wyrafinowanych procedur pozwalających na wartościowanie przyjętych zmiennych. Ryzyko inwestycyjne określa się jako potencjalny stopień zagrożenia w uzyskaniu oczekiwanych przez inwestora efektów ekonomicznych. Im wyższe ryzyko, tym piawdopodobieństwo osiągnięcia planowanego wyniku jest niższe. Nie oznacza lo, że tam gdzie ryzyko inwestycyjne jest stosunkowo wysokie, inwestorzy nie będą w ogóle lokować swoich pieniędzy. Zainwestują, pod warunkiem jednak, i oczekiwane zyski będą proporcjonalnie wyższe niż w innych lokatach 11 )worzecki i in.1994].

Oprócz wysokości ryzyka, na wybór miejsca inwestycji istotny wpływ ma również jego atrakcyjność. Istnieją dwa podejścia określające wzajemną współzależność ryzyka inwestycyjnego i atrakcyjności inwestycyjnej:

I. Jeśli przyjmiemy, że ryzyko uwzględnia zarówno wszelkie zagrożenia, jak i przewagi danego miejsca, to wtedy atrakcyjność inwestycyjna jest prostą odwrotnością ryzyka (patrz rys.5). Atrakcyjność można określić wówczas