strF (4)

46

Metoda chemiczna - przy użyciu alkoholu, eteru, formaliny i innych związków chemicznych. Na wysuszony rozmaz należy wówczas wlać parę kropli odpowiedniego związku chemicznego i pozostawić przez kilka minut. Po wyschnięciu preparatu można go zabarwić jedną z podanych metod.

Dzięki zabiegowi utrwalania uzyskujemy lepszy efekt barwienia, ponieważ komórki drobnoustrojów zostają zabite (martwa plazma barwi się lepiej niż żywa) i przytwierdzone do szkiełka, co zapobiega spłukaniu ich barwinkiem lub wodą.

BARWIENIE KOMÓREK DROBNOUSTROJÓW. Po wykonaniu rozmazu i utrwaleniu preparatu można przystąpić do barwienia drobnoustrojów jedną z wybranych metod.

Barwienie proste polega na zabarwieniu utrwalonego preparatu jednym roztworem barwnika (do barwienia używa się roztworów wodnych lub alkoholowych). Po określonym czasie barwnik zlewa się, spłukuje wodą, alkoholem lub acetonem i osusza paskami bibuły.

X Barwienie złożone polega na zabarwieniu utrwalonego preparatu roztworami kilku barwników. Najważniejszą i najczęściej stosowaną w mikrobiologii metodą tego typu jest barwienie Grama.

Barwienie metodą Grama umożliwia podział bakterii na dwie grupy: gramdo-datnie i gramujemne¹.

Organizmy gramdodatnie poddane działaniu fioletu krystalicznego, a następnie płynu Lugola, tworzą w komórkach trwały kompleks barwny, którego nie można z nich wypłukać alkoholem czy acetonem.

Organizmy gramujemne potraktowane w ten sam sposób pozostają niezabar-wione (alkohol wypłukuje barwniki) i muszą być dodatkowo barwione barwnikiem kontrastowym, np. czerwienią obojętną. Czerwień barwi je na kolor czerwony, dzięki czemu można je łatwo odróżnić od zabarwionych na ciemnofioletowo komórek organizmów gramdodatnich.

Różne zachowanie się drobnoustrojów w reakcji barwienia metodą Grama tłumaczy się kilkoma przyczynami:

1.    Występowaniem w błonie cytoplazmatycznej bakterii gramdodatnich kompleksu białka i rybonukleinianu magnezu, który zatrzymuje połączenie barwnika i płynu Lugola. W błonie komórkowej bakterii gramujemnych kompleks ten występuje w bardzo małej ilości.

2.    Różnicą między wysokością punktu izoelektrycznego dla tych grup drobnoustrojów. Organizmy gramdodatnie mają punkt izoelektryczny w niższym pH aniżeli gramujemne i w związku z tym silniejsze powinowactwo do barwników zasadowych niż drobnoustroje gramujemne.

3.    Różnicami w składzie chemicznym cytoplazmy, błony cytoplazmatycznej i błony komórkowej.

4.    Różną wrażliwość na wiele czynników fizycznych i chemicznych.

1

W literaturze można spotkać również oznaczenia Gram(+) lub G(+) oraz Gram(-) lub G(-).