wykłady z socjologii 13 2014 (59)

2013-11-25

TEORIE WYJAŚNIAJĄCE KORUPCJĘ

•Teoria daru:

-    zasady określone przez normy obyczajowo-moralne i poczucie powinności

zasady odniesione do zwyczaju i podejścia merkantylno-pragmatycznego.

Poważna część naszej moralności, a nawet naszecjo życia, utrzymuje się nadal w atmosferze daru, mieszanin obowiązku i wolności. Na szczęście nie wszystko jest jeszcze ujmowane w terminach zakupu i sprzedaży. M. Mauss

•Teoria społecznego dowodu słuszności:

-    potoczne przekonanie „pacjenci dają, a lekarze biorą",

-    ludzie nie wiedzą jak się zachować, szukają wzorów

postępowania

-    lekarze kierują się informacjami, że ich znajomi biorą.

Uważamy jakieś zachowanie za poprawne w danej sytuacji o tyle, o ile widzimy innych, którzy tak właśnie się zachowują. R. Ciaidini

•Teoria anomii społecznej:

-    anomia to załamanie się norm moralnych, działanie bez prawa,

-    syndrom wysokich aspiracji i małych szans zrealizowania sukcesu,

-    lekarze szukają alternatywnych form zaspokojenia potrzeby sukcesu,

-    powstają zachowania patologiczne, dewiacyjne, przestępcze.

•Teoria racjonalnego wyboru:

-    ludzie sąjednostkami racjonalnymi, poszukują maksymalizacji swych użyteczności,

-    istnieje reglamentacja podaży dóbr medycznych,

-    publiczna opieka zdrowotna nie spełnia potrzeb zdrowotnych,

-    chorzy kupują usługę na rynku komercyjnym,

-    chorzy kupują usługę taniej w mechanizmie korupcyjnym,

-    ludzie „dający w łapę” są zaradni, potrafią zadbać o swoje zdrowie.

•Teoria słabej woli:

-    człowiek przestaje kierować samym sobą zgodnie z uznawanymi zasadami etycznymi i przyjętymi normami życia zbiorowego,

-    słaba wola: chciwość, zawiść,

-    pragnienie posiadania-----brak odpowiedzialności za swoje

czyny,

Wola sprawcy jest słaba, kiedy działa on i to działa w sposób zamierzony, wbrew swemu najlepszemu osądowi: w wypadkach takich mówimy czasem, że nie starcza mu siły woli, aby zrobić to, o czym wie, że jest lepsze.

KORUPCJA WŚRÓD LEKARZY
Zabiegi perswazyjne, racjonalizujące i oczyszczające sytuację brania łapówek ( analiza badań):
Branie	oczyszczanie
wsunięcie do kieszeni.......	.......... nie zauważyłem, jak mi coś wsunął
koniak z walutą..................	....... przecież myślałem, że to zwykły koniak
aparatura kosztuje, ja ją sprowadzam.....ja też ponoszę koszty, muszę się odwzajemniać
trudy zdobywania wiedzy	............... to jest gratyfikacja za tytuł profesorski
biedny szpital.....................	.na oddziale nie ma nic, muszę za coś leczyć
namolny pacjent................	.....pacjent się upierał, nie miałem wyjścia

Korupcja w opiece zdrowotnej

-    dziedzina życia społecznego od wielu lat postrzegana jako zainfekowana łapówkami,

-    występuje otwartość w relacjach, traktowanie łapówki jako naturalnego elementu sytuacji wymiany usług i gratyfikacji,

-    ludzie mają wiele kontaktów z instytucjami opieki_#zdrowotnej, są poniekąd „ekspertami" w dziedzinie dawania łapówek, -zdrowie i życie jest dobrem, które ludzie chronią „za wszelką cenę", stąd łatwość przełamywania oporów etycznych przy wręczaniu łapówek,

-związek między lekarzem i pacjentem można traktować jako „najmniejszy kolektyw" - solidarność, bezinteresowność, dar,

Opłaty nieformalne: dokonywane przez pacjentów poza oficjalnymi kanałami finansowania oraz kupowania usług, które nominalnie powinny być bezpłatne:

♦ opłaty wnoszone przy okazji pobytu w szpitalu: cegiełki, opłaty za nocne dyżury, zakup leków, środków pomocniczych itp-

♦wydatki na tzw. dowody wdzięczności; lepsza jakość opieki, szybciej zastosowane procedury,

♦wydatki związane z prezentami jako dowodami szczerej wdzięczności za uzyskaną opiekę.

3