ZF Bień"4

224 Zarządzanie majątkiem obrotowym

stawnych operacji. Jeżeli po upływie ustalonego okresu (przy kompensacie okresowej) lub po ukończeniu transakcji (przy kompensacie jednorazowej) powstanie saldo wskutek niepełnego wyrównania rozliczeń, to ulega ono likwidacji w drodze innej formy rozliczeń pieniężnych (np. wyrównanie gotówką).

Zastosowanie kompensaty umożliwia dokonywanie rozliczeń nawet w razie braku płynnych środków płatniczych, zwłaszcza przy objęciu kompensatą wzajemnych należności i zobowiązań kilku partnerów (kompensata wielostronna).

Regulowanie płatności za pośrednictwem banków

Czeki

Znacznie szerszą gamę form rozliczeń pieniężnych można wykorzystać przy regulowaniu płatności za pośrednictwem banków. Wówczas rozliczenia gotówkowe mogą być realizowane w formie:

—    czeku gotówkowego (kasowego), wydanego wierzycielowi, który na podstawie tego dokumentu podejmuje gotówkę z rachunku bankowego wystawcy; wiarygodność czeku jest umocniona, jeżeli znajduje się na nim zamieszczone przed przyjęciem tego dokumentu potwierdzenie banku dłużnika, iż na pokrycie określonej kwoty została zarezerwowana odpowiednia suma na rachunku bankowym wystawcy; jest to tzw. czek potwierdzony,

—    przekazu przez dłużnika gotówki na rachunek wierzyciela bezpośrednio, za pośrednictwem poczty lub placówek bankowych.

Przelewy

bankowe

Spośród dokonywanych za pośrednictwem banku rozliczeń bezgotówkowych najpowszechniej wykorzystuje się przekaz bankowy. Polega on na wydaniu przez dłużnika bankowi pisemnego polecenia, aby z jego rachunku przekazał wskazaną sumę środków pieniężnych na rachunek bankowy wierzyciela (rysunek 14).

W warunkach sprawnego funkcjonowania aparatu bankowego posługiwanie się przekazem bankowym ułatwia — w porównaniu z operacjami gotówkowymi — dokonywanie rozliczeń, przy czym gotówka na rachunku bankowym jest oprocentowana, a jednocześnie unika się prowadzenia kasy i kosztownych często zabezpieczeń. Dlatego forma ta jest powszechnie wykorzystywana przez przedsiębiorstwa w celu wzajemnego regulowania zobowiązań