ZF Bień"8

228 Zarządzanie majątkiem obrotowym

nich źródeł finansowania. Dlatego uzasadnione jest współdziałanie menedżera finansowego z osobami zarządzającymi produkcją i sprzedażą w zakresie racjonalnego kształtowania kosztów utrzymania zapasów i ograniczania ryzyka strat z nimi związanego.

Klasyfikacja

zapasów

Z finansowego punktu widzenia istotne znaczenie ma podział zapasów w zależności od ich funkcji spełnianych w przedsiębiorstwie. Na podstawie tego punktu widzenia można wyodrębnić zapasy:

—    bieżące, konieczne do zapewnienia ciągłości produkcji (dotyczy zapasów surowców i materiałów) oraz sprzedaży (dotyczy wyrobów i towarów),

—    sezonowe, przekraczające bieżące potrzeby, gromadzone przed okresami wzmożonego zbytu (np. przygotowanie zapasów wyrobów i towarów obejmujących odzież zimową już w lecie) lub w okresie podaży surowców (np. gromadzenie zapasów do przetwórstwa, sezonowe zakupy bawełny w okresie jej zbiorów),

—    nadmierne, tj. przekraczające uzasadnione ekonomiczne potrzeby w zakresie zapasów bieżących i sezonowych,

—    zbędne, które nie mogą być w ogóle wykorzystane w przedsiębiorstwie (np. wskutek zmiany produkcji lub sprzedaży) i powinny być zlikwidowane lub odprzedane po obniżonych cenach w celu uniknięcia dalszych kosztów utrzymania.

Normowanie

zapasów

bieżących

Decydującą część zapasów firmy stanowią z reguły zapasy bieżące. Ich optymalna wysokość powinna być ustalona na podstawie odpowiednich kalkulacji dotyczących poszczególnych pozycji ważniejszych zapasów i grup asortymentowych dla pozostałych zapasów. Można określić optymalne normy zapasów dla poszczególnych pozycji zapasów, wyrażane w jednostkach naturalnych, w wartości lub w dniach (ilości dni zużycia lub sprzedaży, na jaką powinien wystarczyć dany zapas).

Normowanie zapasów polega na ustalaniu ich ilości niezbędnej do prawidłowej działalności firmy, nie powodującej jednak nadmiernych kosztów i strat. Maksymalny zapas bieżący powi-