Image105 (5)

Forum Czytelników

Forum Czytelników

nych szeregowo rezystorów 1 MQ/0,5W. Taki układ zmniejsza zagrożenie przebicia po ich obudowie, ponieważ na każdym odkłada się tylko ^lU napięcia. Dla bezpieczeństwa można dodatkowo przed ich zamontowaniem zalać całość klejem na gorąco. Na tym samym schemacie występuje jeszcze jeden rezystor oznaczony jako Rx, którego zadaniem jest ochrona źródła zasilania. Z racji sporej energii na nim wydzielanej powinien się składać z szeregowego połączenia kilku rezystorów o mocy co najmniej 5W każdy, tak aby rezystancja zastępcza wyniosła około 10MQ. W moim modelu umieściłem go w małej obudowie przykręconej z tyłu do podstawy generatora, widocznej częściowo na fotografii 2.

Przerwy iskrowe wykonałem z drutu miedzianego o przekroju 2,5mm. Ich długość należy dobrać eksperymentalnie, tak aby kondensatory ładowały się do maksymalnego napięcia, a tym samym końcowe wyładowanie było jak najdłuższe. Nie powinny być one zakończone na ostro - najlepiej jest wygiąć na ich końcu małe uszko, które zapobiegnie przedwczesnym u lotom ładunków elektrycznych

Ostatnim elementem niezbędnym do działania generatora jest zasilacz wysokiego napięcia stałego, którego schemat jest pokazany na rysunku 2. Jest to typowy schemat chętnie wykorzystywany przez wielu konstruktorów urządzeń HV, oparty na dwóch tranzystorach mocy 2N3055 i transformatorku WN od telewizora. Tranzystory należy zaopatrzyć w możliwie duże radiatory, w przypadku umieszczenia obu na jednym radiatorze niezbędne jest zastosowanie podkładek izolacyjnych. Uzwojenie pierwotne transformatorka najlepiej jest nawinąć drutem miedzianym o przekroju l,5mm, który nie będzie się odwi-jał w przeciwieństwie do linki. Całość jest zasilana napięciem ok. 20V, pobór prądu nie powinien przekroczyć 6A. Ponieważ napięcie zasilające generator Manta musi być stałe, do strony wtórnej transformatorka WN dodany jest kaskadowy mnożnik napięcia złożony z 4 kondensatorów (C1...C4) i 4 diod wysokonapięciowych. Kondensatory są wykonane według wyżej opisanego sposobu, tyle że

Rys. 2    ci C2

4,6nR20KY 4,5flF/20W

mają większe wymiary i pojemność (4,5nF/20k.V każdy), zaś diody pochodzą 7. układów' prostowniczych starych telewizorów. Bardzo ważny jest rezystor R3, którego wartość u mnie wynosi 10kf2/10W. Jego zadaniem jest ochrona kondensatorów mnożnika przed zniszczeniem ijak wiadomo, rozładowanie kondensatora bez żadnej rezystancji powoduje przepływ dużego prądu przez okładki i może spowodować jego uszkodzenie). Cały blok zasilania jest widoczny na fotografii tytułowej Cztery stopnie mnożnika z kondensatorami (duże żółte opakowania) umieściłem na oddzielnej podstawce, natomiast sam zasilacz został dopasowany do obudowy plastikowej typu Z-17.

Składanie generatora należy rozpocząć od przygotowania odpowiedniej podstawy z dwiema listwami stanowiącymi mocowanie dla siedmiu kondensatorów. Następnie przykręcone kondensatory łączymy wcześniej przygotowanymi zestawami oporników i dokręcamy przerwy iskrowe, nie zapominając także o oporniku Rx (rys. 1). Gdy wszystko będzie gotowe, wyjście zasilacza z mnożnikiem wykonanym według rysunku 2 przykręcamy (zwracając baczną uwagę na biegunowość!) w miejsce zasilania generatora z rysunku 1. Na koniec pozostaje tylko dokładna regulacja szerokości przerw iskrow^rych i głównych elektrod, między którymi ma nastąpić właściwe wyładowanie. Należy podkreślić, że każda taka ingerencja wymaga odłączenia napięcia zasilania i rozładowania wszystkich kondensatorów, zarówno tych z generatora, jak i mnożnika, w przeciwnym razie może dojść do bardzo groźnego porażenia!!!

W opisywanym generatorze przy rozsunięciu przerw iskrowych na odległość 14 mm maksymalna długość wyładowania, jakie udało mi się osiągnąć, wyniosła 15cm.

Płytki daiiOivore

iw<, 5om

Łukasz Plis

[e-mail]

Podczas realizowania projektu należy zachować szczególną ostrożność ze względu na napięcia mogące stanowić zagrożenie dla zdrowia i życia. Nawet przez jakiś czas po wyłączeniu zasilania kondensatory zachowują zgromadzony ładunek. JPijzed dokonywaniem wszelkich czynności związanych z regulacją generatora należy odłączyć zasilanie oraz zadbać o rozładowanie kondensatorów (op. przez odpowiednio izolowaną zworę). Ze względu na obecność wysokich napięć, nieletni i niedoświadczeni elektronicy mogą wykonać i uruchomić urządzenie wyłącznie pod kierunkiem wykwalifikowanego opiekuna, na przykład nauczyciela!

7 roczników Elektroniki dla Wszystkich na dwóch płytach GD

wzory płytek drukowanych z ostatnich ośmiu lat

dD^m E ci W/ćf

roczniki IOOG 1007.

2001 2002 cena:    d 15 zl

Cena dla Prenumeratorów EdW 8.SO zt

CD-EdW/C

ZcwatOtC Uektrofuki Ok.

CD-EdW/B

roezriki I998 I999 2000

cena: 5^ d 1 5 zł

Cera dla Prenumeratorów CdW: 7.30 zł

Detaliczna sprzedaż wysyłkowo Zamówienia przyjmuje Dział Handlowy AVT Ol 939 Warszawa ul Burleska 9 tel <££>563 33 50 fax <22i 568 33 55 c-mall handlowy avt pl WWW.sklep.QVt.pl

Elektronika dla Wszystk ch Luty2006 59