Image18 (15)

■ Projektowanie

Kilkunastoletni pakiet Autotrax, opracowany dla systemu operacyjnego MS-DOS, mimo że jest stary i wymaga specyficznej obsługi, nadal jest zdecydowanie lepszy od ogromnej większości współczesnych darmowych programów do projektowania płytek. Ma zaskakująco duże możliwości i za jego pomocą można zaprojektować

nawet płytki wielowarstwowe, także dla elementów SMD. Płytki zaprojektowane w Autotraxie można bez problemu wczy tać do nowoczesnego, będącego niemal standardem programu Protel (Design Studio) firmy Altium. Co najważniejsze, Autotrax do projektowania płytek jest w pełni darmowy.

Dlatego pomimo specyficznej obsługi właśnie ten program należy polecić elektronikom, i to nie tylko początkującym, którzy dopiero uczą się projektowania płytek. Niniejszy cykl przybliża tajniki pracy Autotraxa, istotne dla dzisiejszego hobbysty.

Niniejszy odcinek cyklu pokazuje znaczne możliwości darmowego Autotraxa PCB, w tym demonstruje wykorzystanie netlisty. Ponieważ wiele zasad projektowania jest wspólnych dla wszystkich programów do tworzenia płytek, dlatego pożytek z prezentowanego materiału odniosą także wszyscy Czytelnicy EdW, którzy już korzystają z innych programów.

W ramach ćwiczeń zaprojektujemy prostą pytkę drukowaną do dwutranzystorowego przed wzmacniacza mikrofonowego. Układ ten należy potraktować jako wyłącznic ćwi czebny, ponieważ w praktycznym rozwiązaniu należałoby dodać jeszcze pewną liczbę elementów. Układ celowo został uproszczony dla ułatwienia ćwiczeń.

Opisane ćwiczenia można z łatwością wykonać na dowolnym komputerze przy roz-dzielcwści ekranu 640x4HO. W poprzednim odcinku opisana była szeroko procedura instalacji Autotraxa na różnych komputerach. W związku z kłopotami z pamięcią oraz z wyższą rozdzielczością ekranu na niektórych komputerach z systemem Windows XP, celowo w katalogu C:\DB umieszczone zostały dwie instalacje Traxedita oraz wspólne miejsce na pliki PCB. Należy jednak pamiętać, iż wskazówki tam podane okażą się potrzebne wtedy, jeśli ktoś zechce pracować przy wyższej rozdzielczości ekranu albo też projektować płytki zawierające wielką liczbę elementów i połączeń. Przy standardowej rozdzielczości ekranu 640x480 i niewielkich projektach, Autotrax bez kłopotu będzie pracował na praktycznie dowolnym komputerze, także z systemem Win XP. Tylko bardzo nie liczne komputery z systemem Win XP sprawiają wyjątkowo duże kłopoty i wtedy

konieczne będzie skorzystanie z DOSBoxa (i ew. D-FEND) w sposób dokładnie opisany w poprzednim odcinku

Przygotowanie programu TRAXEDIT

Zakładam, że korzystasz z instalacji w katalogu C:VDB\EDIT, a nie wykorzystujesz sterownika aułoxpdv i instalacji w katalogu C:\DB\AUTOTKAX. Zakładam też, że na początek nie wykorzystujesz DOSBoxa, tylko pracujesz w niesprawiającej kłopotów, zwykłej instalacji Autotraxa przy rozdzielczości ekranu 640x480. Zaprezentowane dalej przykłady zostały sprawdzone na starym kompu terze z procesorem Celeron, pamięcią 64MB i systemem Win98SE oraz na komputerze z Win XP i pamięcią M2MB w wersji bez i z DOSBox em.

Jeśli do tej pory nic zainstalowałeś Auto-traxa, możesz to zrobić według wcześniejszych wskazówek zawartych w początkowej części artykułu z EdW 7/2006 str. 23. Nie zapomni] wtedy o zmianie rozdzielczości ekranu z 640x350 na 640x480 czy to za pomocą programu (jRAPHSET.EXE, czy zmieniając nazwę sterownika VGA640.DRV na GRAPłł.UKV.

Aby jednak zrealizować opisywane dalej ćwiczenia w najprostszy sposób, bez konieczności indywidualnej konfiguracji i wcześniejszej instalacji, ściągnij z Elportalu (www.clportal.pl/trax) gotowe pliki przykładowe. pliki konfiguracyjne oraz bibliotekę, spakowane w pliku Trax01.zip. Po rozpakowaniu pliku Trax0l.zip otrzymasz zawierający wszystkie niezbędne materiały katalog DB\, który należy umieścić wprost na dysku C:\.

Jeśli masz taką instalację zrealizowaną według poprzedniego odcinka, możesz po prostu rozpakowany na innym dysku plik skopiować do roboczego katalogu C:\DB\ i zastąpić istniejące tam oryginały o takich samych nazwach (kto chce. może wcześniej przenieść te oryginały gdzieś w inne miejsce dysku). Przy takim zwykłym rozpakowaniu nie jest potrzebna żadna dodatkowo ingerencja i Autotrax jest gotowy do zrealizowania opisanego dalej projektu.

Natomiast osoby pracujące pod DOSBo-xem dodatkowo muszą po uruchomieniu Autotraxa we własnym zakresie zmienić wszystkie ścieżki robocze, w szczególności ścieżkę do biblioteki z C:\DB na U:\, ponieważ po opisywanym wcześniej „zmontowaniu” katalogu C:\DB\, program DOS-owy widzi go teraz juko wirtualny dysk U:\. Można też zmienić nazwę pliku TRAXEl)lT-dlaDOSBoxa.DFT no TRAXEDIT.DFT, usuwając uprzednio oryginał.

Schemat

Zaprojektujemy płytkę do prostego dwutranzystorowego przedwzmacniacza mikrofonowego według schematu z rysunku 41. Wiciu użytkowników Autotraxa zaczyna pracę od ręcznego wrzucenia elementów z biblioteki. My zrobimy inaczej. Wykorzystamy netlistę. a ta zawiera zarówno informacje o elementach bibliotecznych, jak i o wszystkich połączeniach.

W ramach ćwiczeń netlistę wykonamy „na piechotę”, na podstawie odręcznego schematu. Szybko się okaże, iż wbrew pozorom, wcale nie jest to strata czasu, a stosowanie netlisty jest korzystne z wiciu względów.

Do automatycznego wykonania netlisty można byłoby wykorzystać służący do ryso-

24 Wrzesień 2006 Elektronika dla Wszystkich