Img00104

K)8

Rezystory regulacyjne

2.48.    Do rezystorów regulacyjnych zalicza się rezystory suwakowe laboratoryjne, I rezystory rozruchowe i regulacyjne do silników, regulatory oświetlenia itp.

Podstawowym wymaganiem jest duża rezystywność materiału, co sprzyja I zmniejszeniu wymiarów i ciężaru rezystorów oraz jego niska cena.

Do wyrobu laboratoryjnych rezystorów suwakowych używany jest niekiedy kon-stantan. Drut lub taśma z konstantanu po utlenieniu pokrywa się na powierzchni I warstwą tlenków, izolującą materiał elektrycznie (warstwę tę uzyskuje się przez I krótkie kilkusekundowe nagrzanie drutu do temperatury ok. 900°C i następnie I schłodzenie w powietrzu).

Do wyrobu rezystorów przemysłowych używa się materiałów znacznie tańszych I od konstantanu. Przykładem może być nikiclina, a w przypadku dużych obiektów, I np. rezystorów rozruchowych i regulacyjnych silników dźwigowych dużej mocy -żeliwo stopowe (por. tabl. 2.47-1).

Rezystory grzejne

2.49.    Do rezystorów grzejnych zalicza się elementy grzejne urządzeń elektrotermi- I cznych, zarówno przemysłowych (piece hartownicze, suszarki itp.), jak i użytku do- I mowego (grzejniki, kuchenki, żelazka, grzałki itp.).

Podstawowym wymaganiem stawianym materiałom na rezystory grzejne, obok dużej I rezystywności, jest odporność na działanie wysokich temperatur. Powinny one charak-teryzować się, obok wysokiej temperatury topnienia, zdolnością tworzenia na swojej I powierzchni nie odpryskującej warstwy tlenków, chroniącej metal przed dalszą korozją. I Wszelkie metale (z wyjątkiem platyny) utleniają się w powietrzu. Intensywność I procesu, różna dla różnych metali, rośnie ze wzrostem temperatury. Z metali używa- I nych na stopy oporowe najmniejszą odporność na utlenianie wykazuje żelazo i wol- I fram, największą — nikiel i chrom. Różnica w odporności na utlenianie polega I głównie na tym, że na powierzchni niklu i chromu tworzą się warstwy tlenków, I dobrze przylegające do powierzchni i hamujące dalszy proces utleniania. Warstwy I tlenku powstające na powierzchni żelaza łatwo odpryskują, a wolfram w obecności I tlenu i wysokiej temperatury tworzy tlenki niestabilne.

2.50.    Do wyrobu elementów grzejnych używane są stopy oporowe w postaci nie I izolowanej taśmy lub drutu. Rozróżnia się trzy główne grapy tych stopów:

—    nichromy (Ni + Cr),

—    ferronichromy (Fe + Ni + Cr),

—    ferrochromale (Fe + Cr + Al).

Spośród nichromów bardzo rozpowszechniona jest chromonikielina bezżelazowa. I Ferronichromy są materiałami tańszymi od nichromów, należy do nich np. chromom- I kielina żelazowa. Ferrochromale są jeszcze tańsze, mają niższą wytrzymałość mecha- I niczną w wysokiej temperaturze, ale odznaczają się najwyższymi dopuszczalnymi I temperaturami pracy; należy do nich np. szwedzki kanthal, czy też krajowy baildonal.