Img00237

241

W pęcherzykach powietrza natężenie pola elektrycznego jest większe (w stosunku Ej/= 2,4) od natężenia w otaczającym pęcherzyki oleju. Może ono przekroczyć wytrzymałość elektryczną powietrza i wywoływać lokalne mini-wyłado-wania, prowadzące do rozkładu cząstek oleju i powiększania się pęcherzyków gazowych. W ten sposób może powstać łańcuch pęcherzyków gazowych między elektrodami, ułatwiający przebicie oleju.

W celu zmniejszania wpływu mostków zanieczyszczeń czy też łańcuchów pęcherzyków gazowych na napięcie przebicia ustawia się często między elektrodami w oleju przegrody z dielektryków stałych (preszpan, papier bakelizowany).

Wytrzymałość elektryczna oleju mineralnego zależy w znacznym stopniu od kształtu i odstępu elektrod oraz od rodzaju przyłożonego do nich napięcia. Podobnie jak dla gazów, wytrzymałość elektryczna przy płaskich elektrodach (równomierne pole elektryczne) jest znacznie wyższa niż przy elektrodach ostrzowych (pole silnie nierównomierne). Na przykład dla oleju mineralnego technicznie czystego, o odstępie elektrod 5 cm i częstotliwości 50 Hz, wytrzymałość elektryczna dla elektrod płaskich wynosi ok. 60 kV/cm, a dla elektrod ostrzowych — ok. 20 kV/cm.

Wytrzymałość elektryczna dla napięć udarowych jest kilkakrotnie wyższa niż przy częstotliwości 50 Hz. Można to tłumaczyć tym, że utworzenie mostka zanieczyszczeń ułatwiającego przebicie oleju wymaga określonego czasu.

4.63.    Ważną własnością oleju mineralnego jest jego płynność, określona zwykle lepkością względną (wyrażoną w stopniach Englera). Zależy ona silnie od temperatury. Przy obniżaniu temperatury lepkość rośnie, przy określonej temperaturze (temperatura krzepnięcia), olej krzepnie. W zależności od składu oleju mineralnego odróżnia się dwa typy olejów: A i B o różnych temperaturach krzepnięcia.

Olej typu A, o temperaturze krzepnięcia do -5°C, przeznaczony do pracy w urządzeniach wnętrzowych zawiera dużo węglowodorów parafinowych. Olej typu B, o temperaturze krzepnięcia poniżej -35°C, przeznaczony do pracy w urządzeniach napowietrznych zawiera dużo węglowodorów naftenowych.

4.64.    Stopień zagrożenia pożarowego określa temperatura zapłonu oleju. Po jej przekroczeniu intensywnie wydzielają się z oleju łatwopalne węglowodory lotne, które zapalają się od płomyka inicjującego (nie są jednak zdolne palić się dalej same). Dopiero po osiągnięciu temperatury palenia olej po zapłonie pali się nadal sam. Na ogół temperatura zapłonu oleju nie jest niższa niż ok. 135°C.

4.65.    Liczba kwasowa określa zawartość w oleju kwasów oraz kwaśnych produktów jego utlenienia. Oznacza się ją liczbą miligramów ługu potasowego (KOH) potrzebną do zobojętnienia kwasów zawartych w 1 g oleju. Dla oleju świeżego charakteryzuje ona jakość procesu jego rafinacji. Dla oleju będącego w eksploatacji charakteryzuje ona zaawansowanie procesu zestarzenia się oleju. Liczba kwasowa zwiększa się od setnych części mg KOH/g dla oleju świeżego na początku okresu eksploatacji, do dziesiątych części mg KOH/g w końcowym okresie eksploatacji.