img069

świetlne na obracającym się dysku mikroskopu. Wyniki (po 15 min) podawane są w jednostkach IBC/jil (liczba bakterii w mikrolitrze) lub po wprowadzeniu do pa mięci procesora aparatu tzw. "wartości przeliczeniowych", w jednostkach CFU/jil (jednostki tworzące kolonie w mikrolitrze) charakterystycznych dla standardowej metody płytkowej. Próbki analizowane tą metodą mogą być konserwowane.

Bac Trać - analizator do kontroli jakości mikrobiologcznej mleka i produktów mleczarskich wykorzystuje zjawisko zmiany oporności pozornej (impedancji) środowiska w wyniku aktywności metabolicznej drobnoustrojów. System Trać bazuje na pomiarze zmian impendacji roztworów będących mieszaniną analizowanej próby oraz podłoża mikrobiologicznego Wielkość zmian impendacji jest natomiast wprost proporcjonalna do wyjściowego mikrobiologicznego zakażenia badanej próbki. Innym zastosowaniem metody impedancyjnej jest badanie m.in. obecności oraz skuteczności inhibitorów drobnoustrojów, np. antybiotyków i substancji antyseptycznych w mleku.

Zdrowotność mleka Podstawowym kryterium diagnostycznym normalności mleka i stanu zdrowotnego wymienia krów jest liczebność komórek somatycznych (LKS) w 1 ml mleka Za liczbę komórek somatycznych w mleku będącą wskaźnikiem diagnostycznym zdrowotności gruczołu mlekowego przyjmuje się wartość krytyczną zaproponowaną przez IDF - 500 000 LKS w 1 ml mleka. | Obecnie, niektóre kraje UE obniżają tę granicę do 250 000 LKS/ml mleka (np. Holandia), a nawet do 200 000 LKS/ml mleka (np. Niemcy).

Stan zapalny w wymieniu krowy łączy się nierozerwalnie z naciekiem do tkanki gruczołowej leukocytów (obrona organizmu przed infekcją), złuszczaniem chorych komórek nabłonkowych (będące następstwem skażenia) oraz znacznym rozpulchniemem tkanki gruczołowej, przez którą przenikają do mleka składniki krwi (leukocyty, erytrocyty, albuminy, globuliny, NaCI). Zaburzenia czynnościowe gruczołu mlekowego powodują ograniczenie syntezy tłuszczu, kazeiny i laktozy, stąd ich zmniejszona zawartość w mleku Mleko takie nazywamy nienormalnym, a stopień nienormalności wyrażany jest liczbą komórek somatycznych, a więc leukocytów i złuszczonych komórek nabłonkowych. Wymienione zmiany składu mleka wiążą się m.in. z niepożądanymi zjawiskami spadku kwasowości, gęstości i osłabienia krzepliwości mleka, co czym taki surowiec nieprzydatny dla przetwórstwa.

Skutkiem występujących schorzeń wymienia jest zwłóknienie tkanki gruczo- ] łowej i obniżenie potencjalnych możliwości produkcyjnych krowy Ponadto, często ma miejsce fakt, Ze mleko pochodzące od krowy chorej na mastitis zmieszane z mlekiem normalnym powoduje dyskwalifikację całej partii surowca dostarczonego do punktu skupu. Wymaga to od producenta wnikliwej obserwacji stanu zdrowotnego wymienia m.in. poprzez:

-    codzienne sprawdzanie wyglądu i konsystencji mleka na przedzdajaczu;

-    okresowe badanie terenowego odczynu komórkowego (TOK) na tacce Schalma z płynem diagnostycznym Mastirapid lub Alfa Test Mastitis (Alfa Laval);

!

okresowe określanie oporności elektrycznej mleka aparatem Dramińskiego, i| elektronicznym wykrywaczem podklinicznych stanów zapalnych wymienia u krów.

Do oceny cytologicznej mleka (patrz: ćw 4) wykorzystuje się m.in.: metodę pośrednią, tzw. test Whiteside'a;

metodę fluorescencyjno-optyczną przy użyciu aparatu Fossomatic (Foss I lektric);

metodę cytometrii przepływowej z zastosowaniem techniki laserowej przy ti/yciu aparatu Somacount 500 (Tru-Test).

|QK jest prostym testem cytologicznym, w którym stosuje się Mastirapid mmi. synnik zawierający anionowe środki powierzchniowo czynne i wskaźnik pH purpurę bromokrezolową) Próba ta polega na obserwacji ewentualnego ześlu-l"**< enia mieszaniny mleka z odczynnikiem oraz na określeniu odczynu mleka tM.i/.i się. ze śluzowatą konsystencję (żel) daje kwas DNA jąder leukocytów, toiy wydobywa się na zewnątrz komórek pod wpływem środka powierzchniowo ■ rynnogo i reaguje z mm.

Zasada działania aparatu Dramińskiego opiera się na wykorzystaniu istotnej »iip/nośd między opornością elektryczną mleka a stanem zdrowotnym wymie-i ' .twierdzono, że rozwojowi podklinicznych stanów mastitis towarzyszy wzrost ••wartości soli mineralnych w mleku, mający decydujący wpływ na zmniejszanie • • oporności badanego surowca. Im większe zaburzenia czynnościowe gruczołu u linkowego, tym mniejsza oporność mleka.

Istota próby Whiteside’a były obserwacje. Ze po dodaniu do mleka ługu so i w. go następuje zlepianie i granulacja komórek somatycznych, a intensywność '• ju procesu zalezy od wzrastającej ich liczby w mleku. Mechanizm tej reakcji p l««fla na łączeniu się jonów sodu z białkami leukocytów na proteiniany sodowe iwor/ące kłaczkowaty strąt Część tych jonów wiąże się także z kazeiną na bez-' "iwny kazeinian sodowy po wyparciu Ca z jej miceli. Próba ta daje bezsporne v ytiiki dopiero przy liczbie > 1 min LKS/ml mleka Mało wiarygodne wyniki uzy-ku|o się w zakresie < 500 tys. LKS/ml mleka Tak więc przy ogólnej tendencji -itrzania wymagań w zakresie jakości cytologicznej mleka surowego test ten inni być w przyszłości zastąpiony metodą liczenia LKS. Według PN-A-86002 -ynik próby Whitesidea dla poszczególnych klas mleka powinien wynosić: klasa •kutra - (-) minus. I - (-) minus. II - (±) plus, minus. III - (+) plus.

Zasada działania aparatu Fossomatic polega na elektronicznym liczeniu impulsów fotooptycznych pochodzących z fluoryzujących kompleksów z kwasem I >NA jąder leukocytów i stosowanego w metodzie barwnika (etylobromek). Wynik *••!«• strowany jest przez fotomnoźmk i podawany na drukarkę w tys. LKS/ml. LKS w I ml mleka łatwo jest obliczyć za pomocą aparatu Fossomatic w dostarczonych próbach mleka, pobranych rutynowo podczas kontroli użytkowości mlecznej krów. Metoda liczenia LKS z zastosowaniem aparatu Fossomatic jest zalecana pt/ez Europejską Federację Mleczarską (FIL - IDF).