Kokcydia są pasożytniczymi pierwotniakami, które wywołują zachorowania młodych zwierząt przebywających w dużych skupiskach.
U kur występuje 9 gatunków kokcydiów. Najbardziej patogenna jest Eirne-ria tenelja wywołująca kokcydiozę jelit ślepych. Uwalniane z oocyst sporozoity wnikają w komórki nabłonka, tworząc schizonty, a wstaje około
z każdego schizonta po-nTerozoitow: Merozoity te wnikają w następne komórki nabłonka, a także w lamina propria tworząc schizonty II generacji i następne pokolenie
.—Ot
merozoitów z których po wniknięciu do komórek tworzą się mikro- i makroga-mety, a potem oocysty. W inwazji decydujące znaczenie ma ogromna płodność kokcydiów (400.000 z jednej oocysty) ocąz ich odporność na czynniki środowiska zewnętrznego (przeżywajądo .10 miesi).
Jelita ślepe są powiększone, ciemno-sino-częrwone wypełnione krwistą treścią czasem ze skrzepami krwi. Zgrubiała błona śluzowa wykazuje cechy zapalenia krwotoczno-dyfterytycznego. Przy przedłużającym się procesie jelita ślepe zawierają włóknikowo-serowate, żółto-brązowe, gliniaste, serowate masy. Błona śluzowa pokryta jest wybroczynami z ogniskami povyierzchniowej martwicy. "*'*
Kokcydioza jeljt cienkich wywoływana jest głównie przez i
E.maxima. Obserwujemy nieżytowe lub krwotoczne zapalenie błony śluzowej jelita cienkiego z szaro-białymi ogniskami wielkości łebka szpilki, atonią i śluzo-wo-krwistą treśdią jelit. Patogen ność kokcydiów wynika z rozji)adu i wzmożonego złuszczania nabłonka, uszkodzenia naczyń, upośledzenia adsorpcji składników odżywczych treści, obniżenia aktywności enzymów powierzchniowych en-terocytów, wzmożonej przepuszczalności błony śluzowej z następową hypo-proteinemią oraz uwalniania toksyn, jak również z wtórnych nadkażeń bakteryjnych.
142