img115

pokarmowej, będące głównie wynikiem zmiennych warunków atmosferycznych (czynnik świetlny, cieplny i wilgotnościowy).

Jeżeli stwierdza się niedobory pasz i me przewiduje się ich zakupu, to należy szukać innych rozwiązań. min. poprzez:

-    zmniejszenie obsady zwierząt,

-    zwiększenie powierzchni paszowej pod uprawę roślin pastewnych,

-    zwiększenie produkcji pasz przez wprowadzenie do uprawy bardziej wydajnych roślin pastewnych.

Natomiast gdy mamy do czynienia z nadmiarem pasz. to należy

-    zastanowić się nad możliwością powiększenia pogłowia zwierząt w gospodar stwie, o ile pozwalają na to posiadane budynki inwentarskie (liczba stano wisk);

-    rozważyć możliwość zmniejszenia powierzchni zajętej pod uprawę roślin pastewnych, przeznaczając ją pod inne rośliny towarowe.

W praktyce stosowanych jest kilka wanantów metodycznych ujęcia norm zużycia pasz. Są to m in.:

1.    Metoda planowanych dawek żywieniowych - polega na ułożeniu wielu dawek pokarmowych w zależności od okresu żywienia, dostępności poszczególnych pasz oraz stanu fizjologicznego zwierząt, a następnie przemnożeniu dawek przez liczbę sztukodm w sezonie i zsumowaniu pasz według rodzajów. W żywieniu bydła mlecznego poszczególne dawki mogą być stosowane przez okres 1 miesiąca.

2.    Metoda rocznych norm żywieniowych - polega na przemnożeniu średniego stanu pogłowia lub stanów przelotowych w roku przez określone normatywy zapotrzebowania na pasze. Zaletą tej metody jest duża prostota wykonania, wadą zaś - odgórne narzucenie poszczególnych rodzajów pasz. bez uwzględnienia specyfiki warunków przyrodniczo-ekonomicznych niektórych gospodarstw.

3.    W metodzie sumarycznych norm żywieniowych - określa się zapotrzebowanie dla przeliczeniowych sztuk żywieniowych (SŻ). Liczbę sztuk żywieniowych mnoży się przez 3 500 j o. i 350 kg białka

4.    Za pomocą metody norm wynikowych - najpierw ustala się normy zużycia składników pokarmowych na jednostkę wytwarzanego produktu np. 0,9 -1.6 j.o./dm³ mleka lub 6-12 j o./kg przyrostu żywca wołowego. Po przemnożeniu uzyskanych wartości przez zakładane wielkości produkcji otrzymuje się zapotrzebowanie wyrażane w jednostkach owsianych i kilogramach białka. Następnie określa się. w jakich paszach powinna zostać dostarczona obliczona ilość energii i białka

Najdokładniejsza jest metoda pierwsza Obliczanie składa się z kilku etapów:

a)    ustalenie dla poszczególnych grup zwierząt liczby dni żywienia ogółem (okres żywienia zimowego ok 200 dni, natomiast pozostałe 165 dni przypada na okres letni);

b)    obliczanie zapotrzebowania na pasze w wyodrębnionych okresach żywieniowych;

c)    obliczanie całkowitego zapotrzebowania na poszczególne pasze, dla wszystkich grup zwierząt w gospodarstwie;

d)    wybranie roślin pastewnych do uprawy (struktura zasiewów) i ustalenie możliwego do osiągnięcia poziomu plonów z uwzględnieniem konkretnych warunków klimatyczno-glebowych gospodarstwa;

e)    ustalenie powierzchni paszowej na podstawie wydajności plonów z hektara dla danego rodzaju pasz przy uwzględnieniu następujących przeliczników

-    kiszonki - wyliczyć z zielonki, przyjmując współczynnik przeliczeniowy 1.4, np. na 1 tonę kiszonki potrzeba 1,4 tony zielonki;

-    siana - wyliczyć z zielonki, przyjmując współczynnik przeliczeniowy 5. np plon zielonki/ha : 5 = plon siana/ha;

-    słomy - wyliczyć z plonu ziarna z 1 ha. przyjmując współczynnik przeliczeniowy 1.5, np. plon ziarna/ha x 1,5 = plon słomy z 1 ha.

f)    do ogólnego zapotrzebowania doliczyć rezerwę pasz ze względu na straty w ilości:

-    5-10% do mieszanek treściwych i mineralnych;

10-20% do pasz objętościowych suchych i soczystych.

g)    wyliczyć powierzchnię paszową

Ze względu na dużą pracochłonność obliczeń i trudność precyzyjnego określenia (z rocznym wyprzedzeniem) długości poszczególnych okresów Zywienio wych. plonów i terminów zbiorów różnych roślin, metodę tę stosuje się w trakcie realizacji programu żywieniowego, natomiast preliminarz pasz sporządza się wy korzystując normatywy.

Orientacyjnie przyjmuje się, że na 1 krowę (1 SD) należy rocznie przygotować ok. 30 ton zielonej masy, wliczając w to okopowe, z czego należy przeznaczyć 40% na zielonki, 40% na kiszonki i 20% na siano. Ponadto dla 1 krowy preliml nuje się ok. 4 dt śruty jęczmiennej, mieszanki B-1 lub wysłodków suszonych na okres żywienia letniego oraz ok 4 dt mieszanki treściwej B. B-W - na okres zy wienia zimowego.

Plan produkcji pasz Po sporządzeniu preliminarza pasz ustalamy źródła ich pokrycia przewidując odpowiednią powierzchnię pod uprawę poszczególnych gatunków roślin oraz harmonogram zbioru zielonej masy i jej przeznaczenie Następny etap obejmuje określenie zmian, jakie należy wprowadzić w strukturze zasiewów dla zabezpieczenia pokrycia ustalonego zapotrzebowania. Wymaga to uprzedniego sporządzenia planu użytkowania trwałych użytków zielonych (TUZ) oraz zaprojektowania uprawy pasz na gruntach ornych (GO). Ilość roślin pastewnych niezbędna w gospodarstwie podzielona przez przewidywane plony daje powierzchnię GO, jaka powinna być przeznaczona pod ich uprawę.

Bilans masy zielonej. Przy ustalaniu planu pokrycia pasz z TUZ istotne znaczenie ma tu prawidłowe ustalenie przewidywanych plonów oraz ich rozkład w ciągu roku. Opracowując miesięczny bilans zielonej masy uzyskuje się informacje odnośnie ilości porostu, która może być bezpośrednio pobrana przez zwierzęta na pastwisku oraz o nadwyżkach lub niedoborach zielonki w poszczegól nych okresach (miesiącach).