IMG80 (3)

58

nów ich wykładania ora/ procedury dalszego postępowania z lak przygotowanymi pul^, kami nastąpi przy opisie zwalczania różnych gatunków szkodliwych owadów leśnych Wykładanie drzew pułapkowych bywa niejednokrotnie czynnością uzupełniającą U sygnuli/ująco-kontrolną w- stosunku do podstawowej metody zwalczania szkodników ui, nych. jaką test wyszukiwanie i usuwanie z drzewostanów drzew zasiedlonych prze/ _k owady. Stosuje się je w okresach masowych pojawów szkodników wtórnych w du/u; kompleksach leśnych osłabionych działaniem suszy, szkodników aparatu asymilacyjnc/u zanieczyszczeń przemysłowych powietrza itd. lub w odniesieniu do szkodników odznai/j jących się wyjątkowo silną dynamiką rozrodu, jakim jest komik drukarz.

Drzewa aktualnie zasiedlone przez szkodniki wtórne podzielić można na dwie gnąn drzewa trocinkowe i drzewa wydzielające się.

Drzewa trocinkowe są to drzewa rosnące, zasiedlone przez korniki, które w okresie zakładania chodników macierzystych wyrzucają z wygryzanych chodników trocinki różnych barw. W zależności od gatunku komika mogą one mieć barwę rdzawą, rdzawo-bialj lub białą. Trocinki gromadzące się w ściółce obok drzew, w szczelinach korowiny i na pajęczynach są dobrym wskaźnikiem obecności komików.

Drzewa wydzielające się są to drzew a o barwie korony zmienionej na bladozieloną lub żółtawą, czasem o koronie z krótszymi, osypującymi się igłami. Są one zasiedlone przez szkodniki wtórne; komiki w zaawansowanej fazie rozwoju larwalnego lub przez larwy innych kambiofagów jak kózkowate, ryjkowcowate i bogatkowatc. których obecność nic jest zaznaczona wysypywaniem się trocinck. Drzewa wydzielające się przechodzą następnie w posusz czynny i posusz jałowy. Posusz czynny to drzewa zasiedlone jeszcze przez szkodniki wtórne, ale już o daleko zaawansowanym stanie zamierania korony, która staje się żóhomda. Posusz jałowy to drzewa martwe lub zamierające, opuszczone przez szkodniki wtórne, które zakończyły już swój rozwój.

procedurze zwalczania szkodników wtórnych drzewa zasiedlone przez szkodniki wtórne, a szczególnie drzewa trocinkowe powinny być najpierw wyróżnione i zaznaczone zactosami. a następnie, po zakończeniu składania jaj przez korniki i ewentualnie inne szkodniki wtórne, ścinane i korowane. Takie postępowanie jest uzasadnione tym. że przedwczesne okorowanie drzewa trocinkowcgo powoduje przejście komików zakładających chodniki macierzyste na inne drzewa osłabione i akcja zwalczania minie się z. celem. Niekiedy jednak, zwłaszcza przy zwalczaniu komika drukarza w górach, zasadne jest. ab) obydwie czynności - wyszukiwanie drzew irocinkowych oraz ich ścinanie i korowanie -wykonywać równocześnie. Wiąże się to z. rozciągniętym okresem składaniu jaj i częściowym pokrywaniem się kolejnych generacji komika w czasie.

Prawidłowy termin korowania drzew irocinkowych jest ustalany na podstawie obserwacji rozwoju komików w żerowiskach na drzewach pułapkowych systematycznie konin*-kiwanych. Gdy chodnik macierzysty większości żerowisk osiągnie maksymalną dla danego gatunku długość, należy przystępować do ścinania i korowania dr/.cw irocinkowych. Na tym m in. polega współdziałanie dwóch metod: pułapkowej i drzew irocinkowych w zwalczaniu komików. Ścinanie i korowanie drzew wydzielających się i posuszu jałowego winno następować równocześnie z ich rozpoznaniem. Posusz jałowy może być usuwany w dowolnej porze roku. gdyż mc ma juz w mm szkodników wtórnych. Ze względów prnfilakty-s /nych najlepiej posusz jałowy ścinać w maju. umożliwiając tym samym dokończenie toz-wo|u prze/niHiwanic i wylot owadom po/ytcc/nym drapieżcom i pasożytom s/.kodm-

Wstęp do pozabiologicznych metod ochrony 59

ków wtórnych, które w odróżnieniu od tych ostatnich pozostają najdłużej na drzewach zamierających.

5.3. Odławianie owadów epigeicznych

Owady cpigeiczne to te. które stale lub okresowo są aktywne na powierzchni gleby. Ze szkodliwych owadów leśnych należą tu szeliniaki. smoliki, siccicch. choinek, zmienniki. zakorki, omrzcl, gąsienice rolnic, turkuć podjadek, a z owadów pożytecznych przede wszystkim biegaczowatc i kusakowatc.

Owady cpigeiczne łatwo odławiają się do różnego rodzaju pułapek chwytnych wykonanych lub umieszczonych w powierzchniowej warstwie gleby. Są to rowki i cylindry

0    ściankach prostopadłych w stosunku do powierzchni gleby, uniemożliwiających owadom wydobycie się z pułapki. Ścianki cylindrów chwytnych nic mogą wystawać ponad powierzchnię gleby. Ponieważ do pułapek dostają się zarówno owady szkodliwe, jak i pożyteczne. a takż.e pożyteczne kręgowce - żaby. ryjówki. obowiązkowa jest częsta kontrola pułapek powiązana z niszczeniem szkodników i uwalnianiem zwierząt pożytecznych. Wyróżnia się następujące rowki i cylindry chwytne:

-    rowki chwytne o przekroju 30 x 30 cm. dowolnej długości, otaczające uprawy

1    szkółki leśne. Co 10 m w rowku znajduje się jamka (studzienka) o wymiarach 30 x 30 x x 30 cm. w której gromadzą się prawic wszystkie owady, które wpadną do rowka. Rowki te służą głównie do ochrony szkółek i młodych upraw sosnowych przed szcliniakami i stąd też są nazywane rowkami szeliniakowymi:

-    rowki izolacyjne o podobnych wymiarach jak poprzednie, ale bez studzienek i / jedną ścianką (z przeciwnej strony niż chroniona uprawa) skośną. Rowki takie uniemożliw tają

Rysunek 5.4

Rowki chwytne: A - przekrój rowka chwytnego (szeliniakowego) otaczającego szkółki leśne. B - przekrój rowka izo-lacyjnego, C - rowek z przynętą na szell-niaka