IMG145 (3)

1. Może odejść osoba starsza. Rodzice idą do pracy (113); „Musiał książę udać się w daleką drogę, zostawiając małżonkę pod opieką obcych ludzi” (265); „Pewnego razu wybrał się (kupiec) do obcych krajów” (197).

Zwykłe formy odejścia: do pracy, do lasu, handlować, na wojnę, „za swoimi sprawami” (**)•

2.    Spotęgowaną formą odejścia jest śmierć rodziców (e¹).

3.    Czasem oddalają się z domu osoby młodsze. Idą lub jadą: w odwiedziny (101), na ryby (108), na spacer czy zabawę (137), po jagody (224) (e»).

n. Bohater otrzymuje zakaz. Określenie: zakaz (3anpei), symbol: 6.

1. „Nie waż się zaglądać do tej komórki” (159); „Pilnuj braciszka, nie oddalaj sią od domu” (113); „Jeśli przyjdzie ba-ba-jaga, nic nie mów, mi 1 cz” (106); „Długo książę ją przekonywał, nakazywał, by nie opuszczała pałacu” (265) i in. Zakaz opuszczania miejsca niekiedy potęguje bądź zastępuje wsadzenie dzieci do dołu (201). Czasem jest odwrotnie, występuje złagodzona forma zakazu w postaci prośby bądź rady — np. matka namawia syna, by nie szedł na ryby: „Jesteś jeszcze za mały” (108). Bajka zazwyczaj najpierw wspomina o odejściu, a potem o zakazie. W rzeczywistości kolejność wydarzeń jest odwrotna. Zakazy mogą być wydawane również bez związku z odejściem: nie zrywać jabłek

(230); nie podnosić złotego pióra (169); nie otwierać skrzyni (219); nie całować siostry (219). Symbol: 6¹,

2. Odwróconą formą zakazu (oópameHHan (jjopMa 3anpeTa) jest rozkaz albo propozycja: przynieść na pole śniadanie (133); zabrać ze sobą do lasu braciszka (244). Symbol: 6².

Dla lepszego rozumienia tego problemu można uczynić dygresję. W dalszym ciągu wydarzeń następuje nagłe — ale w pewnym stopniu przygotowane — nieszczęście. W związku z tym sytuacja początkowa zawiera opis szczególnej, niekiedy podkreślonej pomyślności. Car posiada wspaniały ogród ze złotymi jabłkami; staruszkowie rozkochani są w swoim Iwanuszce itp. Szczególną formą pomyślności są sukcesy w pracy na roli: chłop i jego synowie mają doskonałe sianokosy; często spotyka się opisy przepięknych łanów zbóż. Pomyślność ta służy, oczywiście, jako kontrastowe tło dla późniejszego nieszczęścia. Widmo tego nieszczęścia już niepostrzeżenie zawisło nad szczęśliwą rodziną. Stąd zakazy: nie wychodzić na ulicę i in. Samo odejście starszych już przygotowuje to nieszczęście, stwarza dla niego sprzyjającą sytuację. Dzieci po odejściu albo śmierci rodziców zostają pozostawione sobie. Rolę zakazów czasem odgrywa nakaz. Jeżeli dzieciom proponuje się wyjście w pole albo do lasu, to wykonanie tego nakazu ma podobne konsekwencje, co naruszenie zakazu wychodzenia do lasu czy w pole.