IMG 22

Tabele 1.6. Ogólne zasady metodyki ćwiczeń w okresie pooperacyjnym

Parametr	1.-3. doba	3. doba <
1 CzęstoWrwoac	6-6 razy dziennie	3 razy dziennie
• Czas ómctóó	6-15 min	15-30 min
f Liczba sani	1-3	1-3
| Liczba powtórzeń	3-7	7-10

stocliwość ćwiczeń w ciągu dnia, wydłużając czas ich trwania oraz zwiększając liczbę serii i powtórzeń (tab. 1.8).

Przeciwwskazania do ćwiczeń we wczesnym okresie pooperacyjnym to:

•    podwyższona temperatura ciała (powyżej 37,5°C);

•    miejscowy stan zapalny (rana pooperacyjna);

•    ogólny stan zapalny ;

•    dzień zdjęcia szwów (względne);

•    podłączona kroplówka (względne).

Nie stanowią one przeciwwskazań do wykonywania ćwiczeń oddechowych i skutecznego kaszlu. Najbardziej wskazanymi ćwiczeniami są naturalne formy ruchu angażujące duże grupy mięśniowe, zwłaszcza trening marszowy na bieżni ruchomej i spacery oraz jazda na cykloeigometrze. W przypadku ich doboru należy brać pod uwagę przyczynę i lokalizację operacji, jej rodzaj i rozległość oraz następstwa. Osoby po operacji odbytnicy lub gruczołu krokowego mogą nie być w stanie ćwiczyć na cykloergometrze, a z kolei ludzie z zaburzeniami równowagi powinni raczej ćwiczyć w pozycji siedzącej. Ćwiczenia powinny być wykonywane co najmniej 3—5 razy w tygodniu z intensywnością umiarkowaną, uwzględniającą oczywiście indywidualne możliwości kondycyjne. Zalecana jest intensywność na poziomie od 50 do 75% maksymalnego poboru tlenu (V0₂maks.) lub rezerwy sercowej (HR^):

(HR^) *. 220 - wiek w latach - spoczynkowa częstość skurczów serca, albo od 60 do 80% maksymalnej częstości skurczów serca (HR—,) właściwej dla wieku, obliczonej według wzoru:

HR„.« = 220 - wiek w latach.

Osobom chorym będącym w trakcie leczenia nie zaleca się intensywnych ćwiczeń, natomiast po zakończeniu leczenia można je stosować. Ćwiczenia powijmy być wykonywane przynajmniej 20-30 min dziennie jako wysiłek ciągły. W przypadku niskiej tolerancji wysiłkowej lub skutków ubocznych leeze-tua. nie wy kluczujących jednak możliwości ćwiczenia, można stosować trening interwałowy. Zwiększanie intensywności powinno odbywać się ostrożnie i powoli, zwłaszcza u chorych w trakcie leczenia lub bezpośrednio po jego zakończeniu.

Obecnie oprócz ćwiczeń o charakterze wytrzymałościowym w rehabilitacji zaczyna się coraz częściej stosować ćwiczenia oporowe. Wymagają one zaangażowania mięśni szkieletowych przeciwko zewnętrznemu oporowi Nawet u starszych ludzi powodują one zwiększenie masy tkanki mięśniowej, redukcję tkanki tłuszczowej oraz poprawę nastroju. Najczęściej ćwiczenia siłowe wykonuje się 3 razy w tygodniu, z intensywnością 60-70% jednego maksymalnego powtórzenia (maksymalna wartość ciężaru, który może być podniesiony tylko jeden raz).

Przy doborze ćwiczeń fizycznych należy brać pod uwagę nie tylko ich aspekt biologiczny, ale także psychiczny. Ćwiczenia powinny dostarczać chorym pozytywnych doznań oraz sprawiać im przyjemność.

Jakkolwiek ćwiczenia fizyczne są coraz częściej zalecane ludziom leczonym chirurgicznie i coraz więcej jest potwierdzeń ich pozytywnego oddziaływania, to jednak w pewnych sytuacjach wykonywanie ćwiczeń może być znacznie ograniczone lub wręcz przeciwwskazane. Wiąże się to zarówno z chorobami współistniejącymi, jak i następstwami leczenia chirurgicznego Ostrożnego stosowania ćwiczeń pod ścisłym nadzorem medycznym wymagają ludzie z anemią, osłabioną odpornością oraz niezbornością ruchów i zawrotami głowy. Jeżeli stężenie hemoglobiny jest mniejsze niż 8,0 g/100 ml, należy unikać ćwiczeń o dużej intensywności, które wymagają znacznej ilości tlenu, ze względu na ograniczone możliwości jego transportowania we krwi. Zmniejszenie liczby granulocytów obojętnochłonnych poniżej 0,5 x 10*/jj1 wymaga wyeliminowania tych form ruchu, które mogą narazić chorego na zakażenie; zmniejszenie płytek krwi poniżej 50 x 10⁹/pl związanych z ryzykiem zranienia. W przypadku niezborności i zawrotów głowy należy unikać ćwiczeń wymagających równowagi i koordynacji ruchów, np. treningu marszowego na ruchomej bieżni.

Innymi objawami, także ograniczającymi trening fizyczny, są: ciężkie wyniszczenie (utrata więcej niż 35% masy ciała), stan zapalny (temperatura ciała powyżej 38°C), duszność, bóle kości, silne nudności oraz znaczne osłabienie mięśni i skrajne zmęczenie. Zawsze należy dążyć do wyjaśnienia przyczyn tych objawów, od nich bowiem zależy prowadzenie ćwiczeń i ich intensywność.

33