9467667858

22 Część I. Ogólne zasady pomiaru i prezentacji kluczowych pozycji sprawozdania...

instytucjonalne, a jednocześnie akceptację rozwiązań zawartych w Międzynarodowych Standardach Rachunkowości zarówno przez kraje członkowskie Unii Europejskiej, jak i kandydujące do tej organizacji. W następstwie tego IASB podjęła prace nad nowymi standardami oraz modyfikacjami już obowiązujących regulacji. Jest to niewątpliwie sukces IASB i zapowiedź wprowadzenia globalnych standardów rachunkowości, które na razie funkcjonują tylko na międzynarodowych rynkach finansowych.

Globalizacja jest wyzwaniem dla rachunkowości, a wydarzenia ostatnich lat dowodzą, że XXI wiek otwiera przed nią nowe perspektywy rozwoju. Przewidziała to A. Jaruga, twierdząc, że generalnie rysuje się tendencja kilkustopniowej sukcesywnej harmonizacji rachunkowości w skali międzynarodowej⁹:

-    spółki transnarodowe, oferujące swoje akcje na rynkach międzynarodowych, będą dążyły do stosowania standardów międzynarodowych,

-    spółki o zasięgu krajowym będą działały zgodnie z krajowymi regulacjami rachunkowości, ale w znacznym stopniu dostosowanymi do standardów międzynarodowych,

-    zostaną ograniczone wymagania informacyjne stawiane średnim i małym przedsiębiorstwom.

Globalne standardy rachunkowości są potrzebne przede wszystkim spółkom transnarodowym i w tym zakresie harmonizacja zasad rachunkowości już doprowadziła do znacznego ujednolicenia standardów międzynarodowych. Dalsze działania mające na celu stworzenie globalnych standardów zostały już podjęte zgodnie z porozumieniami zawartymi między IASB i FASB.

Szczególnie duże znaczenie dla rozwoju Międzynarodowych Standardów Rachunkowości miała integracja krajów europejskich, która w znacznej mierze przyczyniła się do wzrostu ich rangi. Unia Europejska pierwsza odniosła liczące się sukcesy w dziedzinie harmonizacji rachunkowości¹⁰. Chociaż wprowadzone jeszcze w ramach Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej dyrektywy^{1 2} zawierały

1

⁹    Zob. A. Jaruga, Harmonizacja rachunkowości... (w:) Rachunkowość u progu..., s. 72.

¹⁰    Inicjatywy Unii Europejskiej w dziedzinie harmonizacji podjęte jeszcze przez Europejską Wspólnotę Gospodarczą szeroko opisywała, zarówno w ujęciu podmiotowym, jak i przedmiotowym, E. Burzym na początku lat 90. XX wieku. Ciekawe ujęcie tej problematyki, podkreślające aspekty harmonizacji rachunkowości w zakresie ochrony i restytucji Środowiska naturalnego, można znaleźć m.in. w E. Burzym, Przesłanki i perspektywy standaryzacji i międzynarodowej harmonizacji rachunkowości, Zeszyty Teoretyczne Rady Naukowej, t. 23, Warszawa 1993, s. 7-8; M. Stępień, Próby standaryzacji zagadnień ekologicznych w rachunkowości, Zeszyty Teoretyczne Rady Naukowej, t. 23, Warszawa 1993, s. 109-117.

2

   Najważniejsze dyrektywy EWG odnoszące się bezpośrednio do rachunkowości i sprawozdań finansowych to: IV dyrektywa Rady wydana 25 lipca 1978 r. (78/660/EEC), dotycząca rocznych zamknięć rachunkowych spółek o określonych formach prawnych, VII dyrektywa Rady z dnia 13 czerwca 1983 r. (83/349/EEC), w sprawie skonsolidowanych sprawozdań finansowych, ich przygotowania, publikacji i badania, oraz VIII dyrektywa Rady z dnia 13 kwietnia 1983 r., dotycząca zatwierdzania osób odpowiedzialnych za przeprowadzanie statutowego badania ksiąg rachunkowych (biegłych rewidentów).