Jeśli zastanowimy się nad tym, jak dzieci postrzegają swoich rodziców, jak ich oceniają, możemy dojść do zaskakujących i ciekawych wniosków. Może się wówczas okazać, że dziecko jest znakomitym obserwatorem życia rodzinnego, krytycznie ocenia to, co go otacza. Umie też ocenić zachowanie rodziców i ich stosunek do otoczenia.
„Zaszyfrowane wiadomości, płynące z głębi duszy dziecięcej, torują sobie drogę na zewnątrz, znajdując swój wyraz - tajemniczy, często obcy - na rysunku. Możemy nauczyć się rozumieć konie o ludzkich twarzach, bociana z dużymi uszami, przezroczysty brzuch ciężarnej matki, ochraniającą tęczę nad zagubionym kotem. W ten sposób, dzięki głębszemu spojrzeniu, możemy osiągnąć zrozumienie i ujrzeć na wskroś wiele konfliktów”10.
Rysunek jest przekazem posiadanego przez dziecko obrazu rodziny i może pomóc w ustaleniu konfliktów, postaw i metod stosowanych w rodzinie oraz relacji zachodzących pomiędzy jej członkami.
W rysunku rodziny „dziecko ukazuje siebie, swoje tendencje i swój obraz członków rodziny, życia rodziny i swojego w nim miejsca. Może dać realistyczny obraz swojej rodziny lub wyobrażaną rodzinę, zgodną ze swoimi marzeniami"11.
Na podstawie analizy rysunku nauczyciel może zorientować się, czy i w jakim stopniu dziecko ma zaspokojone potrzeby psychiczne, czy istnieje więź emocjonalna pomiędzy rodzicami a dzieckiem, jakie stosowane są metody wychowawcze, jak rodzina funkcjonuje w odniesieniu do warunków i potrzeb, czy przejawia się zjawisko alkoholizmu. agresji itp.
Organizacja i warunki diagnozowania środowiska rodzinnego na podstawie rysunku
Rysunek projekcyjny rodziny pozwala dziecku na wyrażenie problemów adaptacyjnych w środowisku rodzinnym. Pokazuje, jak
10 R. Flech-Bangert. O czym mówią rysunki dzieci. Jedność, Kielce 2001, s. 24.
11 Ibidem, s. 36.
181