IMGs60

powstaje podział: my - głuchoniemi i oni — słyszący. W afaęąjcBI przypadkach, graniczących już z patologią, identyfikacja z pod-niesłyszących może się manifestować wypowiedziami cytowanymi •p. parz Harłana Lanc „Chcę, by moja córka, tak jak ja, też była głucha” ⁴⁷. F cytowana przez tegoż autora wypowiedź brytyjskiego działacza na rzecz HBm|& Paddy Ladd: społeczność głuchych traktuje urodzenie się każdego drwłr» głuchego jako cenny dar” .

Faksem jest, że podkultura mesłyszących daje jej członkom poczucie przynależności, poczucie pewnej jedności i niewyróżniania się, poczucie bezpieczeństwa, możność poznania i wyboru przyszłego partnera małżeń-ndego, spędzania czasu wolnego „wśród swoich”, możność swobodnego porozumiewania się. wymiany myśli i informacji¹⁴⁹. Jest to funkcja internatu arrniana często jako negatywna, przede wszystkim przez zwolenników totalnej integracji osób z uszkodzonym słuchem ze światem słyszących.

Koncepcja totalne; integracji uwzględnia jedynie aspekt społeczny w rozwoju mesłyszących. mniej licząc się z psychiką i wynikającymi z niej potrzebami —Maryjnymi. W pewnej mierze potrzeby psychospołeczne niesłyszących zaspokaja druga funkcja internatu, bardziej indywidualna, osobista, umożliwiając im wzajemne poznanie i nawiązanie kontaktów interpersonalnych także o charakterze emocjonalnym. Nie zawsze bowiem, jak tego dowodzi życie, ■•wet najwyższy osiągnięty poziom rozwoju umysłowego daje zadowolenie mJpcm, stwarza poczucie szczęścia, jeżeli brak oparcia w jakiejś podobnie myślącej i czającej grupie przyjaciół, którzy nas dobrze rozumieją i z którymi ponadto nawiązanie umysłowego kontaktu nie nastręcza żadnych poważniej-szych trudności.

Spośród najczęstszych błędów, które popełniają wychowawcy w pracy Mjjmajg mesłyszących, można wymienić: nadmierną opiekę, opiekę niedosta-Mą Pawianie zbyt wysokich wymagań lub przyzwyczajanie wychowanki* ś» postawy konsumpcyjnej.

Nadmierna opieka uniemożliwia wychowankom przejawianie jakiejkol-HMbfigiptSjmy prowadząc do braku samodzielności, do bierności a czasem 4p wyzwalania się aktywności wychowanków w najmniej spodziewanych

**»L

dskreeeyrmoici deprecjacja społeczności głuchych, WSiP, Warszawa

HlMpiuwarunkowania „świata słyszących " a proces rewa-edefŚyeząpych- Podstawy postępowania pedagogicznego, PWN,

sytuacjach, nie sprzyja także budowaniu autorytetu wychowawcy, który zwykle jest przez dzieci lekceważony.

Opieka niedostateczna polega na zbytnim liberalizmie, na pozostawiani* wychowankom zbyt dużej swobody, za dużej ilości czasu niezorganizowane-go, bądź zorganizowanego nieodpowiednio. Wychowanie takie ma charakter niekonsekwentny. Powstają trudności w kierowaniu grupą wychowanków, co skłania wychowawcę do stosowania, zazwyczaj niekonsekwentnie, nagród i kar, przy czym przeważają kary, które zwykle mają charakter interwencyjny i w konsekwencji nie ułatwiają pracy rewalidacyjnej. W takich wypadkach autorytet wychowawcy jest oparty na lęku, a nierzadko nie ma on go wcale.

Czasami kierowanie grupą wychowanków charakteryzuje się stawianiem podopiecznym nadmiernych wymagań. Wychowankowie praktycznie nie mają wolnej chwili, cały czas trwa zorganizowana, intensywna praca, nadmiernie przeciążająca system nerwowy dzieci. Ponieważ jest to sposób wychowania niezgodny z naturą dziecka, wywołujący silne frustracje, z którymi m.in. współwystępuj ą zachowania agresywne, dlatego w takim wychowaniu dominują przede wszystkim kary. Autorytet wychowawcy w takim wypadku również oparty jest na lęku przed karą, z wszystkimi wynikającymi z tego stanu rzeczy konsekwencjami.

Bywa też, że dziecko w ośrodku szkolno-wychowawczym otrzymuje wszystko w postaci gotowej, jest przyzwyczajone do brania, co w połączeniu z częstym egocentryzmem dzieci mesłyszących oraz zubożeniem ich sfery uczuciowej prowadzi do ukształtowania i utrwalenia postawy egocentrycznej i konsumpcyjnej. Dziecko rośnie wtedy w przeświadczeniu, że wszystko mu się należy, przy braku jakichkolwiek zobowiązań.

Wymienione błędy wychowawcze nie odnoszą się tylko do pracy internatu. Popełniane są także w wychowaniu rodzinnym¹⁵⁰. Aby ustrzec się przed nimi, wychowawca, uzupełniając opiekuńczo-wychowawcze funkcje rodziny, powinien dbać o zaspokajanie podstawowych potrzeb powierzonego mu dziecka i to nie tylko związanych z opieką, wyżywieniem, ubraniem, czystością, snem itd., lecz także psychicznych i społecznych.

Odrębną kategorię stanowią potrzeby rewalidacyjne, przede wszystkim te, które mogą być zaspokajane za pośrednictwem pedagogicznych procesów usprawniania, kompensacji i korektury. Ze względu jednak na ograniczone możliwości obniżenia negatywnego wpływu stałego przebywania dziecka w internacie, w naszych, polskich warunkach należy postulować, aby wszyA-

^IM Patrz np.: Cz. C z a p ó w. Rodzina i wychowanie, NIC, Warszawa 1968.