IMG (38)

w trakcie ciągnienia następuje pogrubienie ścianki miy, nntonun.il dla mr cutukoścw>tmY“h (dla których stosunek g_f/D„ > 0,2) następuje pocienienie ścianki 1’odnna tu graniczna gm bościenność g„/D„ = 0,2 jest wartością przybliżoną i w przypadku mr stalowych na ogól zawarta jest w zakresie 0,17 + 0,25.

Przez ciągnienie swobodne zmniejsza się nieco nierównomierność grubości ścianki ciągnionej rury. Powierzchnia wewnętrzna rury nie uzyskuje połysku metalicznego, a pi/y zwiększonych wartościach wskaźników odkształcenia może dojść do powstania wad po wierzchniowych, tzw. zmarszczek. Przy ciągnieniu swobodnym na zimno powstają w rui/< znaczne naprężenia wewnętrzne, które pozostają w niej po ciągnieniu. Wartość tych napo, żeń zależy od stopnia zmniejszenia średnicy rury. Naprężenia te mogą być tak duże, że wy wołują pęknięcia rur niekiedy już po paru godzinach. W celu usunięcia niebezpieczeństwa pękania rur należy je bezpośrednio po ciągnieniu poddać wyżarzaniu odprężającemu

Ciągnienie swobodne stosuje się w przypadkach, gdy nie są wymagane małe odchyłki wymiarów rur. Przy zastosowaniu tej metody ciągnienia maksymalne wartości ubytku pr/e kroju w przypadku rur stalowych wynoszą e_A = 30 -r 35 %.

Ciągnienie rur na trzpieniu stałym (rys. 12.8b) polega na przeciąganiu rury pomięd/s nieruchomym ciągadłem i nieruchomym trzpieniem o krótkiej części roboczej. Rura prze mieszczą się przez szczelinę pomiędzy trzpieniem a powierzchnią roboczą ciągadła W crlu zabezpieczenia przed przesuwaniem się trzpienia wraz z rurą, wskutek działania sil taro i trzpień ten zamocowany jest na tzw. żerdzinie utwierdzonej do ciągarki. Żerdzinąjednoc /t śnie może być podawana emulsja smarująca.

Ta metoda ciągnienia pozwala na równoczesne zmniejszenie średnicy zewnętrznej im \ i jej grubości ścianki, przy czym w porównaniu z metodą ciągnienia swobodnego pozwala na wytwarzanie rur o znacznie wyższej dokładności wymiarów oraz o lepszej jakości po wierzchni.

Jednakże konieczność stosowania żerdziny powoduje wiele niekorzystnych efektów które ograniczają możliwości tej metody ciągnienia rur. Trzpień osadzony na sprężysin żerdzinie doznaje, na skutek wahań wartości siły tarcia, drgań poosiowych. Jeżeli żerdzmn jest krótka, to częstość tych drgań jest wysoka, a amplituda mała. W takim przypadku drgania nie mają wyraźnie szkodliwego wpływu na wyniki procesu. Jednak ze zwięks/r niem długości żerdziny okresy drgań są dłuższe i amplituda większa. Powoduje to pog< u szenie się jakości wewnętrznej powierzchni rury. Możliwość występowania znac/.nyt li drgań przy ciągnieniu na trzpieniu stałym wzrasta wraz ze wzrostem: prędkości ciągnienia współczynnika wydłużenia, nierównomiemości grubości ścianki oraz długości ciągmonci rury wsadowej. Drgania układu sprężystego żerdzina-trzpień są więc bardzo niekorzystnym zjawiskiem, gdyż pogarszają jakość wytwarzanych rur, ograniczają możliwość stosowania dużych prędkości ciągnienia oraz możliwość wytwarzania rur o znacznych długościach Stosowanie żerdziny ponadto uniemożliwia wykorzystanie ciągarek bębnowych, ogm niczając realizację tej metody ciągnienia do ciągarek ławowych

Konieczność umieszczenia w ciągnionej rurze żerdziny o przekroju zapewniającym p i odpowiednią wytrzymałość uniemożliwia stosownie tej metody ciągnienia do wytwai/imm rur o małych wymiarach przekroju poprzecznego.

Przy stosowaniu tej metody ciągnienia maksymalne wartości ubytku pizckroju w pi padku rur stalowych w warunkach produkcyjnych wynoszą e_A 30 : 15 %

Ciągnienie rur na trzpieniu ruchomym (rys. 12 8c) polega na pi/ociąganiu miy ponuę dzy nieruchomym ciągadłem i ruchomym trzpieniem o długiej części loboo/ri. pi/cwwitją cym się wraz z rurą Ciągnienie to może przebiegać z uchwyceniem /n komo miy lub z jednoczesnym uchwyceniem za koniec rury i za trzpień Długość lizpiemą powinna by nieco większa od długości przeciągniętej rury Po pi zejściu pi/cz ciągadło mm zoiiąp-

nwwiiM /itcińniidn un fi /nirMttii

Przy lej mciii tągomnin następuje zmniejszenie średnicy zewnętrznei t i ścianki rury

W procesie lvm (w odiózmcniu od ciągnienia na trzpieniu stałym) siły lama v jące pomiędzy wcwnętizną powierzchnią rury a trzpieniem skierowane są zgodnie suwającą się mrą i pomagają w prowadzeniu procesu ciągnienia. Wiąże się z, tym sz.enie naprężeń rozciągających w odkształcanym metalu, w rezultacie czego w przejściu można uzyskać większe wartości odkształceń niż w innych omawianych I dach ciągnienia. Przy stosowaniu tej metody ciągnienia maksymalne wartości lihyl! kroju w przypadku mr stalowych wynoszą s_A = 40 -*■ 45 %.

Po ciągnieniu niezbędne jest wyjęcie trzpienia z rury. Możliwe jest ono po zir mu dodatkowej operacji, np. rozwalcowania, które powoduje zwiększenie śrotlt wnętrznej rury. Konieczność stosowania tej dodatkowej operacji jest zasadniczą mawianej metody ciągnienia znacznie ograniczającą jej zastosowanie Stąd trz st< ciągnienia na trzpieniu ruchomym jest ograniczone do następujących przypadków

-    przy ciągnieniu mr uprzednio walcowanych na gorąco w walcarkach piclgi zyi gdyż rury takie charakteryzują się znaczną nierównomiernością grubości ścianki, przy ciągnieniu mało plastycznych lub szybko umacniających się metali, gdy po ciągu konieczne jest prowadzenie wyżarzania i kiedy koszty związane z wyjmi trzpienia rekompensowane są zmniejszeniem liczby wyżarzeń;

-    przy ciągnieniu rur cienkościennych, wrażliwych na występowanie dużych nnpię ciągających,

przy ciągnieniu mr o małych średnicach wewnętrznych;

przy ciągnieniu mr ze zmienną grubością ścianki wzdłuż długości rury

Ciągnienie mr na trzpieniu swobodnym (rys. 12.8d) polega na przeciąganiu między nieruchomym ciągadłem i nieutwierdzonym, samorzutnie nastawnym, trzpieniem. W trakcie procesu ciągnienia trzpień pozostaje w otworze ciągailłi przemieszcza się przez szczelinę pomiędzy częściami roboczymi ciągadła i l Trzpień ma części robocze: cylindryczną i stożkową, dobrane w ten sposób, aby • by! wamnek równowagi działających na niego sił. Dzięki temu trzpień ten ulrz^ samorzutnie w obszarze odkształcenia w ciągadle.

Metoda ciągnienia mr na trzpieniu swobodnym posiada liczne zalety i jest lnu sto stosowana w praktyce przemysłowej. W metodzie tej następuje jednoczesne /i nic średnicy zewnętrznej i grubości ścianki rury, a otrzymane rury odznaczają się kladnością kształtu i wymiarów oraz wysoką jakością powierzchni. Dzięki wyclim zet dżiny i związanymi z tym drganiami można uzyskać znaczne zwiększenie prędl gnienia. Proces ten można realizować na ciągarkach ławowych i bębnowych W p ciągnienia rur na ciągarkach bębnowych metoda ta umożliwia ciągnienie mr (/ grubości ścianki) w kręgach o praktycznie dowolnej długości. Możliwość ciągnie bardzo dużej długości pozwala z kolei na zmniejszenie odpadu technologicznego, udział procentowy odpadów zaostrzonych przed ciągnieniem końcówek rur w stu długości ciągnionych mr jest mały W związku z tym również liczba operacji znos icdnostkę masy rury jest mata. Zwiększenie prędkości ciągnienia i zmniejszenie In iacji pomocniczych pozwala na znaczne zwiększenie wydajności procesu. Przy sl lei metody ciągnienia maksymalne wartości ubytku przekroju w przypadku iui w watunkaeh produkcyjnych wynoszą t:_A JO ■: 15%,

Wsadem do ciągnienia ¹¹¹¹ mogą być miy walcowane, wyciskane luli zgi/ewu Pized ciągnieniem miy poddane są opeiacjom pomocniczym obejmującym zaostrzenie kotu owt i ruty, wyZni zaiup wyli awiattip