P1090433

122

w trakcie ciągnienia następuje pogrubienie ścianki ruty, natomiast dla rur cienkościenna u (dla których stosunek g*/D, > 0,2) następuje pocienienie ścianki. Podana tu graniczna bościenność gp/D₀ = 0,2 jest wartością przybliżoną i w przypadku rur stalowych na ogój zawarta jest w zakresie 0,17 + 0,25.

Przez ciągnienie swobodne zmniejsza się nieco nierównomiemość grubości ściany ciągnionej rury. Powierzchnia wewnętrzna rury nie uzyskuje połysku metalicznego, a zwiększonych wartościach wskaźników odkształcenia może dojść do powstania wad po. wterzchniowych, tzw. zmarszczek. Przy ciągnieniu swobodnym na zimno powstają w rui^ znaczne naprężenia wewnętrzne, które pozostają w niej po ciągnieniu. Wartość tych naprę, żeń zalezy od stopnia zmniejszenia średnicy rury. Naprężenia te mogą być tak duże, że wy. wołują pęknięcia rur niekiedy już po paru godzinach. W celu usunięcia niebezpieczeństwa pękania rur należy je bezpośrednio po ciągnieniu poddać wyżarzaniu odprężającemu.

Ciągnienie swobodne stosuje się w przypadkach, gdy nie są wymagane małe odchyłki wymiarów rur. Przy zastosowaniu tej metody ciągnienia maksymalne wartości ubytku prze-kroju w przypadku tur stalowych wynoszą e_A=30 + 35 %.

Ciągnienie rur na trzpieniu stałym (rys. 12.8b) polega na przeciąganiu rury pomiędzy nieruchomym ciągadłem i nieruchomym trzpieniem o krótkiej części roboczej. Rura prze. mieszczą się przez szczelinę pomiędzy trzpieniem a powierzchnią roboczą ciągadła. W celu zabezpieczenia przed przesuwaniem się trzpienia wraz z rurą, wskutek działania sił tarcia, trzpień ten zamocowany jest na tzw. żerdzinie utwierdzonej do ciągarki. Żerdziną jednocześnie może być podawana emulsja smarująca.

Ta metoda ciągnienia pozwala na równoczesne zmniejszenie średnicy zewnętrznej rury i jej grubości ścianki, przy czym w porównaniu z metodą ciągnienia swobodnego pozwala na wytwarzanie rur o znacznie wyższej dokładności wymiarów oraz o lepszej jakości powierzchni.

Jednakże konieczność stosowania żerdziny powoduje wiele niekorzystnych efektów, które ograniczają możliwości tej metody ciągnienia rur. Trzpień osadzony na sprężystej! żerdzinie doznaje, na skutek wahań wartości siły tarcia, drgań poosiowych. Jeżeli żerdziną jest krótka, to częstość tych drgań jest wysoka, a amplituda mała. W takim przypadku drgania nie mają wyraźnie szkodliwego wpływu na wyniki procesu. Jednak ze zwiększeniem długości żerdziny okresy drgań są dłuższe i amplituda większa. Powoduje to pogorszenie się jakości wewnętrznej powierzchni rury. Możliwość występowania znacznych drgań przy ciągnieniu na trzpieniu stałym wzrasta wraz ze wzrostem: prędkości ciągnienia, współczynnika wydłużenia, nierównomiemości grubości ścianki oraz długości ciągnionej rury wsadowej. Drgania układu sprężystego żerdzina-trzpień są więc bardzo niekorzystnym zjawiskiem, gdyż pogarszają jakość wytwarzanych rur, ograniczają możliwość stosowania dużych prędkości ciągnienia oraz możliwość wytwarzania rur o znacznych długościach.

Stosowanie żerdziny ponadto uniemożliwia wykorzystanie ciągarek bębnowych, ograniczając realizację tej metody ciągnienia do ciągarek ławowych.

Konieczność umieszczenia w ciągnionej rurze żerdziny o przekroju zapewniającym ją odpowiednią wytrzymałość uniemożliwia stosownie tej metody ciągnienia do wytwarzania rur o małych wymiarach przekroju poprzecznego.

Przy stosowaniu tej metody ciągnienia maksymalne wartości ubytku przekroju w przypadku rur stalowych w warunkach produkcyjnych wynoszą e_A = 30 + 35 %.

Ciągnienie rur na trzpieniu ruchomym (rys. 12.8c) polega na przeciąganiu rury pomiędzy nieruchomym ciągadłem i ruchomym trzpieniem o długiej części roboczej, przesuwającym się wraz z rurą. Ciągnienie to może przebiegać z uchwyceniem za koniec ruty lub z jednoczesnym uchwyceniem za koniec rury i za trzpień. Długość trzpienia powinna być nieco większa od długości przeciągniętej rury. Po przejściu przez ciągadło rura zostaje mocno zaciśnięta na trzpieniu.