ksiega7

mało odporny na przeciążenia. Zawarty między sztywnymi strukturami klatki piersiowej i miednicy kumuluje większość funkcji kinetycznych kręgosłupa, stanowiąc jednocześnie statyczną podstawę dla wyżej usytuowanych części ciała Odcinek lędźwiowy kręgosłupa wzmocniony jest jedynie mięśniami brzucha, które stanowią jednocześnie zewnętrzną ochronę zawartości jamy brzusznej, prostownikiem grzbietu i mięśniami lędźwiowymi. Kolę wspomagającą pełnią stabilizatory bierne. Krzywizna lędźwiowa jako bardziej ruchoma pełni funkcję kompensacyjną w stosunku do ustawienia miednicy, gdzie istotne jest nachylenie podstawy kości krzyżowej oraz ruchomość i zabezpieczenie odpowiednim napięciem i długością stabilizatorów stawu biodrowego. Funkcję tę pełni także w stosunku do ukształtowania i stopnia ruchomości odcinka piersiowego kręgosłupa. Wynika z tego, że wszelkie zaburzenia w obrębie narządu ruchu, nawet jakby się wydawało nic mające z krzywizną lędźwiową bezpośredniego związku, znajdują w niej określoną reperkusję. Wadzie tej towarzyszą niekiedy bóle krzyża, opuszczone trzewia (prosuI wywołują zaburzenia w trawieniu, zaburzenia krążenia w jamie brzusznej, nawykowe zaparcia stolca, kłucia w boku w okolicy

Ryc. 82. Plecy wklęsłe

(wg Kutzncr Kozińskiej) śledziony, zaburzenia menstruacyjne, okresowe napady źołądkowo-jelitowe, zaburzenia pracy nerek, białkomocz. Wada ta jest najczęstszą wśród wad w płaszczyźnie strzałkowej. Występuje u ok. 2$ % dzieci.

6.2.1. Etiologia pleców wklęsłych

W plecach wklęsłych wrodzonych wymienia się spondylolisis, która polega na przerwaniu połączenia między wyrostkami stawowymi górnymi i dolnymi kręgów. Najczęściej dotyczy to przejścia L₄.₅, co powoduje przemieszczenie się trzonu kręgu wraz z wyżej leżącym ku przodowi po kości krzyżowej czyli tzw. kręgozinyk (spondytolislhesis). Towarzyszą temu bóle lędźwiowo-krzyżowe, trudności w poruszaniu się, szczególnie podczas siadania i wsuwania. Niekiedy nic występuje pogłębienie lordozy, a nawet ulega ona zmniejszeniu. Przykładem pleców wklęsłych wrodzonych jest też występujące na podłożu konstytucjonalnym nieprawidłowe ustawienie kości krzyżowej. Im jest ona ustawiona bardziej poziomo, tym większe są siły powodujące ześlizgiwanie się z niej kręgosłupa. Cały ciężar ciała jest jakby zawieszony na wyrostkach stawowych tylnych, zwłaszcza, żc mięśnie okolicy lędźwiowej mc stanowią z tyłu dostatecznego zabezpieczenia Wrodzonym podłożem do meprawidkłeeeśCł. zarówno ukształtowania, jak i funkcji odcinka lędźwiowego jest doić często spotykana sakralizacja Li i lumbalizacja S, Sakralizacja L* to upodobnienie t zrośniecie piątego krezu lędźwiowego z kością krzyżowa Lumbalizacja S| to upodobnienie pterwszege kręgu krzyżowego do piątego kręgu lędźwiowego i brak jego zrostu z kością krzyżową. Hipertordaza wy stępuje także u pewnych ras, np u Hutentotów. W plecach wklęsłych nabyły cb laiju i jo— mogą być: krzywica, gruźlica kręgosłupa, zesztywniające zapalenie stawów kręgosh^a. zablokowania stawów kręgosłupa, zmiany pourazowe. Do pleców wklęsłych nabytych, ijgwało-nych, a pierwotnie będących tylko postawą wadliwą, zalicza sic hiperlordozf statyczną Huca. Występuje ona przede wszystkim w okresie przekwitania u kobiet otyłych, ze słabymi mięśniami brzucha. Wada charakteryzuje się początkowo przykurczem mięśni biodro w c-lędźwiowych. usztywnia sic stopniowo i powoduje w następstwie zmiany zwyrodnieniowe ■ kostne. Klinicznie obserwuje się hiperlordozę o dużym promieniu, ze znacznym przoćopocśy-lemcm miednicy, silnie wystającym brzuchem i pośladkami. Zwiększenie przodopochyicnu miednicy spotęgowane jest jeszcze ciężarem trzewi. Usztywnienie odcinka lędźwiowego stwierdza się klinicznie i radiologicznie Wada nie tylko upośledza funkcjonalnie aie także powoduje bóle lędźwiowe. Zmiany krzywizny lędźwiowej mogą tez występować wsorate. jako jeden z objawow określonych jednostek chorobowych, stanowiąc najczęściej przejaw procesu kompensacji. Odcinek lędźwiowy. z natury swej bardziej ruchomy, kompensuje w ogólnym bilansie ruchu usztywnienie patologiczne. Hiperłordoza może hyc więc «>Tuca kompensacji zmian zlokalizowanych w odcinkach wyżej lub niżej położonych.

W plecach wklęsłych nabytych przyczyną hipcrlordozy są najczęściej uszływnienia okn-ka piersiowego kręgosłupa rożnego pochodzenia, np. garb gruźliczy. choroba Scheueimanna. usztywnienie pourazowe, a także usztywnienie stawu biodrowego, zwichnięcia i przykurcze zgięciowe lego stawu, nadmierne przodopochy lenie kości krzy żowej, porażenie prostowmsow stawu biodrowego i nuęśni brzucha. Charakter zmian lordozy lędźwiowej w rożnych porażeniach jest różny. W przypadku uszkodzenia mięsni lędźwiowych następuje odchylenie tułowia ku tyłowi i utrzymanie pozycji spionizowanej dokonuje się wzmożonym napięciem mięsni brzuchu. Pion wyprowadzony z guzowatości potylicznej zewnętrznej oddala się wyraźnie .\1 nic uwypuklających się pośladków. Ustawienie miednicy jest prawidłowe, brzuch płaski Porażenie mięśni brzucha powoduje pochylenie tułowia do przodu, miednica nadmiernie pochyla się w przód, pośladki wystają, brzuch się uwypukla. Mięsnie lędźwi dźwigają cały ciężar wychylonego w przód tułowia, który jednak wygięciem kompensacyjnym w górnym od-