lichtarski (168)

336    _7. PnedBgbtorttwo t rynek_ _

tingu, którego zadaniem jest stworzenie optymalnych warunków handlowych do lokowania produktów na rynkach zagranicznych.

Stabilizacja eksportu prędzej czy później rodzi nowe zadanie, któremu musi podołać kierownictwo przedsiębiorstwa: jest nim zagadnienie długofalowej koncepcji utrzymania lub rozwoju, tzn. określenia strategu eksportowej. W miarę nasilania się konkurencji zagranicznej, szybkich zmian w kierunkach postępu technicznego oraz wobec ograniczonej chłonności rynków zagranicznych, związanej ze zmianami strukturalnymi bądź koniunkturalnymi, zagadnienie wyborów strategicznych eksportu staje się coraz ważniejsze, a w dużych firmach eksportujących stanowi ncwzalgiczny element działalności. Decyduje on bowiem o ekspansji lub stagnacji firmy.

Ugruntowane doświadczenia przedsiębiorstw eksportujących oraz dysponowanie przez kierownictwo szerokimi informacjami o rynkach obcych, które są systematycznie gromadzone i analizowane, stwarza przesłanki do rozszerzenia zakresu działania Polega ono na przejściu od aktywności handlowej na rynku zagranicznym do podejmowania na nim bezpośrednich działań produkcyjnych Tworzone są filie zagraniczne przedsiębiorstwa uprzednio tylko eksportującego swoje wyroby. Można tym samym wyodrębnić joint \*ntures oraz inwestycje bezpośrednie jako następny etap internacjonalizacji - etap umiędzynarodowienia produkcji

Problematyka inwestycji zagranicznych jest odrębnym zagadnieniem, bardzo szeroko opisanym w literaturze dotyczącej nie tylko przedsiębiorstw, ale zajmującej się głównie problemami międzynarodowych stosunków gospodarczych [7].

Przedsiębiorstwa inwestujące za granicą to przede wszystkim jednostki o dużych rozmiarach, „zakorzenione" w krajach wysoko rozwiniętych, chociaż w latach osiemdziesiątych również firmy krajów nowo uprzemysłowionych oraz niektórych krajów Trzeciego Świata dokonywały ograniczonych inwestycji bezpośrednich

W bardzo wielu analizach podkreśla się, że inwestycje zagraniczne stanowią część strategii rynkowej przedsiębiorstw zmierzających do maksymalizowania swoich zysków w długim okresie. Inwestycje są traktowane jako czynnik utrzymania pozycji konkurencyjnej.

Oligopolistyczna struktura rynków, charakterystyczna dla współczesnej gospodarki międzynarodowej, stanowi decydujący czynnik umiędzynarodowienia działalności produkcyjnej. Dążenie do minimalizacji kosztów lub maksymalizacji zysku powoduje, że na eksport produktów i kapitałów wpływa poszukiwanie najtańszych surowców i siły roboczej, a także konieczność poszerzania rynków w celu utrzymania przewagi technologicznej.

W pewnym momencie przedsiębiorstwa muszą dokonać wyboru między eksportem i inwestycjami Inwestycje ustępują eksportowi wówczas, gdy dany produkt może zachować lub zwiększyć swój udział w danym rynku zagranicznym. W takich warunkach specjalizacja jest związana z innowacjami technologicznymi

i organizacją przedsiębiorstwa. Inwestycji zagranicznych dokonuje się po uprzednim dokładnym zebraniu informacji o rynku zagranicznym. Istotne znaczenie ma również aktywna rola państwa w dziedzinie eksportu i importu. Wybór między eksportem a inwestycjami zależy od kosztu krańcowego produkcji filii, kosztu krańcowego eksportu, dochodu krańcowego sprzedaży za granicą i krzywej popytu zagranicznego. Przedsiębiorstwo dokonuje wyboru w zależności od tego, jaki jest poziom zysków ze sprzedaży za granicę produkcji filii w porównaniu z kosztem eksportu.

Drogą tworzenia filii część największych i najbardziej ekspansywnych przedsiębiorstw staje się firmami o charakterze ponadnarodowym, stosującymi strategię globalną o zasięgu światowym. Tej grupie w ostatnich dwudziestu latach poświęca się szczególnie dużo uwagi. Inwestycje bezpośrednie tych przedsiębiorstw są wyrazem najwyższego etapu umiędzynarodowienia, integrującego wszystkie dziedziny działalności przedsiębiorstwa w skali światowej, a nie tylko w ramach działalności poszczególnych krajów [1],

Literatura

[1]    Balbin Sł: Korporacji ponadnarodowe a rozwój krajów nowo uprzemysłowionych. „EkonomiiU* 1989 nr l/l

[2]    Bita W.: Sukces strategii proeksportowej (m przykładne Korei Potukiowrji „Gospodarki Planowa" 1989 nr 9.

[3]    Decyzje marketingowe w przedsiębiorstwie eksportującym Praca zbiorowa pod redakcją A. Sznijdra. Warszawa: PWN 1986.

. W Krzyminski A. 11: Zarządzanie marketingowe w przedsiębiorstwie eksportującym. Wrocław; Ossolineum 1988.

[5]    Międzynarodowe przepływy gospodarcze. Sowę tendencje I próby regulacji Praca zbiorowa pod redakcją L Balcerowicza. Warszawa: PWN 1987.

[6]    Olszewska B.: Sktonnałć do eksportu przedsiębiorstw przemysłowych. Wrocław: AE 1991. Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu nr 361

' ' [7] Sznajder A.: Strategie marketingowe na rynku międzynarodowym. Warszawa: PWN 1991

Polityka antymonopolowa państwa organizacja i funkcjonowanie przedsiębiorstwa

Na przełomie XIX i XX w. na skutek rozwoju sil wytwórczych i postępu technicznego w gospodarce kapitalistycznej dokonały się zasadnicze przemiany, których rezultatem było powstanie wielkich zakładów produkcyjnych.

Proces koncentracji produkcji miał sporo załet. Umożliwiał produkcję na