lichtarski (38)

76_3. Formy p?.t»no otgaairicyyw praedlitbtoutw i ich pritkutalcenui__

Utworzenie przedsiębiorstwa jednoosobowego nie wiąże się ze spełnieniem jakichkolwiek wymagań kapitałowych (minimalna wielkość kapitału) i w sensie prawnym — poza nielicznymi dziedzinami wymagającymi uzyskania koncesji -wystarcza zgłoszenie faktu utworzenia przedsiębiorstwa do tzw. ewidencji działalności gospodarczej.^

Przepisy prawa dla przedsiębiorstw jednoosobowych w żaden sposób nie ograniczają ich wielkości, jednak — z uwagi na regulacje dotyczące odpowiedzialności oraz prostą zależność pomiędzy kapitałem przedsiębiorstwa a sytuacją majątkową przedsiębiorcy — forma ta znajduje zastosowanie przede wszystkim w odniesieniu do przedsiębiorstw małymi-

Przedsiębiorstwa jednoosobowe tworzą z reguły najliczniejszą grupę firm, działają głównie w takich dziedzinach, jak handel, usługi, rolnictwo czy drobna produkcja i stanowią zarówno trwały element struktury gospodarki, jak też (często) jedynie pierwszą formę działalności gospodarczej, podlegającą w późniejszym okresie przekształceniom.

3.2.2. Przedsiębiorstwa-spółki

Z ekonomicznego punktu widzenia spółka jest zrzeszeniem osób lub kapitału celem prowadzenia działalności gospodarczej. W sensie prawnym jest to natomiast umowa zawierana przez wspólników celem prowadzenia wspólnego przedsiębiorstwa zarobkowego lub osiągnięcia w innej formie wspólnego' celu gospodarczego.

Najczęściej wyróżnia się dwa główne kryteria podziału spółek: podstawę ekonomiczną utworzenia i związany z nią zakres odpowiedzialności wspólników za zobowiązania spółki oraz źródło prawa regulujące powstanie i działalność spółki. Kryteria te prowadzą do podziału ogółu przedsiębiorstw-spółek odpowiednio na osobowe i kapitałowe oraz cywilne i handlowe.

Spółki osobowe to takie, które w zasadzie opierają swą działalność na osobistej pracy wspólników w przedsiębiorstwie, przy czym wspólnicy wraz ze spółką ponoszą pełną odpowiedzialność majątkową za zobowiązania spółki. Wyróżnia się wśród nich: spółki cywilne, jawne i komandytowe. W spółkach kapitałowych najczęściej nie ma więzi między działalnością spółki i osobistą pracą wspólników, a ci ostatni nic odpowiadają za zobowiązania spółki wobec wierzycieli. Podmiotem odpowiedzialności jest jedynie spółka odpowiadająca za zobowiązania swoim (wydzielonym ód majątku wspólników) kapitałem. Spółkami kapitałowymi są: spółka z ograniczoną odpowiedzialnością oraz spółka akcyjna.

Spółki cywilne (inaczej spółki prawa cywilnego) są prawnie regulowane art. 860-875 Kodeksu cywilnego [1]. Regulację prawną spółek handlowych stanowi natomiast Kodeks handlowy [2], a zalicza się do nich spółki: jawną, komandytową, z ograniczoną odpowiedzialnością oraz akcyjną Spółki cywilne są uwidaczniane w ewidencji działalności gospodarczej, spółki handlowe zaś -^_w rejestrze handlowy m*. Zarówno ewidencja działalności gospodarczej, jak rejestr handlow7 są jawne i stanowią podstawowe źródło informacji o przedsiębior-stwie-spółce dostępne jej kontrahentom.

3-2.2.1. Spółki osobowe

Jak już wspomniano, do spółek osobowych zalicza się spółki: cywilną, jawną oraz komandytową. Do 'założenia spółki osobowej niezbędna jest umowa zawierana przez co najmniej dwóch wspólników oraz wniesienie przez nich wkładów.

Spółka cywilna powstaje w wyniku zawarcia przez wspólników umowy pisempej, określającej istotne postanowienia co do samego po wołania jtpólki, a ponadto jej celu gospodarczego, czasu trwania, sposobu prowadzenia działalności, rodzaju i wysokości wkładów, zasady udziału wspólników w stratach i zyskach oraz zasad rozwiązania spółki Spółka cywilna nie ma osobowości prawnej; w konsekwencji podmiotem praw i obowiązków w sferze stosunków zewnętrznych spółki są wszyscy wspólnicy, a majątek spółki w okresie jej trwania jest majątkiem ich wszystkich. Każdy wspólnik jest uprawniony i zobowiązany do prowadzenia spraw spółki; każdy też może bez uprzedniej uchwały wspólników prowadzić sprawy nie przekraczające zakresu tzw. zwykłego zarządu. Za zobowiązania spółki wspólnicy są .odpowiedzialniącUdarnic. Odpowiedzialność ta nic może podlegać jakiemukolwiek ograniczeniu, a każdy ze wspólników odpowiada za zobowiązania spółki do pełnej ich wysokości.

Jak wynika z przedstawionej charakterystyki, spółka cywilna jest formą odpowiednią do prowadzenia przedsiębiorstwa przez darzący się wzajemnym zaufaniem i poczuciem odpowiedzialności zespół osób (np. członków rodziny) przy raczej niewielkiej (ze względu na odpowiedzialność) skali działalności gospodarczej.

Spółka jawna określana jest przez Kodeks handlowy jako spółka prowadząca we wspólnym imieniu przedsiębiorstwo zarobkowe w większym rozmiarze, nic będąca inną spółką handlową. Spółka jawna powstaje w wyniku zawarcia umowy pisemnej, odpowiadającej umowie spółki cywilnej, w przeciwieństwie do tej pierwszej podlega jednak rejestracji (w rejestrze handlowym). Tak jak spółka cywilna, spółka jawna nie posiada osobowości prawnęj, wyposażona jest jednak w pewne cechy charakterystyczne dla osób prawnych, np. może nabywać prawa i zaciągać zobowiązania, ma także zdolność sądową (tzw. ograniczona osobowość prawna). W przeciwieństwie do spółki cywilnej — istnieje wyodrębniony majątek spółki jawnej, na który składają się zarówno wkłady wspólników, jak i majątek nabyty na rzecz spółki w czasie jej trwania. Za zobowiązania spółki odpowiada całym swym majątkiem każdy ze wspólników solidarnie z pozostałymi Prowa-