Ryc. 3.8. Reakcja interletalna mięśni przedramienia na podrażnienie prądem elektrycznym. I — wkłucie elektrod probierczych, 2 — przerywacz z cewką, 3 — przycisk uruchamiający, 4 — zasilanie bateryjne.
Badanie źręnic polega na wkraplaniu do worka spojówkowego lub wstrzyknięciu do przedniej komory oka za pomocą strzykawki z cienką igłą środków^ farmakologicznych rozszerzających lub. zwężających źrenice. Do jednej-gałki ocznej wkrapla się (lub wstrzykuje) środek zwężający (np. pilokarpinę lub chlorek barowy), do drugiej rozszerzający (np. atropinę lub azotyn sodowy) w iloścf nie przekraczającej 0,1 ml. Zmiany szerokości źrenic mierzy się po upływie. 5—10 minut. Maksymalny czas wywołania reakcji wynosi przy wkraplaniu środków farmakologicznych do worka spojówkowego 4 godziny, przy wstrzyknięciu do przedniej komory oka — 21 godzin (ryc. 3.9.). Możliwość odwrócenia reakcji, poprzez kolejne podanie środków przeciwstawnych, istnieje tylko dóTTgodzinpo
zgonie.
Steżeme pośmiertne
Pobudtiwość mięśni ra bodźce mechaniczne lillffl Pobudliwość mięśni na bodźce elektryczne m Reakcja gruczołów potowych na środki farmakologiczne I I Reakcja źrenic na środki farmakologiczne
Ryc. 3.9. Krzywa orientacyjna czasu występowania niektórych zmian ...........
tnych i reakcji interletalnych.
Nlektńnty autorzy zaleca)4 wykorzystanie obserwacji p-roceNu aulo Hsy do oceny czasu śmierci. Miejscem ułatwiającym wczesną obserwację hodzącej w zwłokach autolizy jestdno oka i błona bębenkowa.' Tak np. /unik 11 noku naczyń siatkówki i zatarcie tarczy nerwu wzrokowego aż do całkowitej "i4uy barwy siatkówki, z czerwonej na szarą (do 4 dni no śmierci) podobnie i iniany prowadzące do całkowitej utraty przejrzystości połysku błony be • ikowej (do 3 dni), są funkcją czasu, jaki upłynął od śmierci i warunków i"#y|ojącyó5^ąutoIizie zwłok. Możliwość wykorzystania tych parametrów zależy dużym stopniu'ód osobistego doświadczenia osoby przeprowadzające) tu tmdanie.
V przypadku oględzin zwłok znajdujących się w rozkładzie uwzględnia się '"pleń, charakter i rozmieszczenie późnych zmian pośmiertnych luli
•'tdualny stopień zeszkieletowania____Zwraca się uwagę na -obecność l«u w
nilów lub ich poczwarek. Znając fazy rozwoju poszczególnych owadów można lenwać o czasie, jaki upłynął od śmierci. Zmiany utrwalające mają na otJdl * Misze znaczenie dla ustalania czasu śmierci aniżeli proces gnicia.
mlnrrywr kośćcu przebywającym w ziemi zależą od jego budowy, a także i mdzaju gleby, a ustalenie, czy wydobyty kościec należał do człowieka zmui 1 t|o przed 10, 20 lub 30 laty, może być tylko orientacyjne. Za dłuższym, niż 20 MuUn okresem przebywania zwłok w ziemi przemawia lekkość i kruchość ko I Innk okostnei i szpiku kostnego, wrastanie korzonków roślin do szczelin kii*i |,
W praktyce ustalania czasu zgonu wyłącznie na podstawie obserwacji pewnych " imion śmierci i ochłodzenia ciała, bez korzystania z jakichkolwiek przyrządów itjulod pomiarowych, można wyodrębnić następujące okresy:
•MHLyJm M /.w l*mnuler
/włoki wyraźnie ciepłe (nawet na odkrytych od odzieży miejscach), zupełny plam opadowych oraz stężenia pośmiertnego /(jon nastąpił bardzo niedawno, w granicach jednej godziny albo wystąpił* w. »‘i< /nie śmierć kliniczna lub pozorna (stany wymagające postępowania re«nl-limgo);
zwłoki są ciepłe, plamy opadowe są wyraźne (zlewają się), brak stężenia pnwtiilertnego ~ '
zgon nastąpił w okresie 2—3 godzin przed oględzinami;
((=) /włoki częściowo .ochłodzone na częściach^ odkrytych, plamy^opatloWi’ . pujni rozwinięte, ulegające przemieszczeniu po upływie kilkugódzui <>cl 1 i uiinhia^miany pozycji zwłok, stężenie pośmiertne wyraźne /tjon nastąpił w okresie^—fTgodzin przed oględzinami;
• i) plamy opadowe w pełni rozwinięte, ulegające tylko częściowemu przemień »ł • ulu, stężenie pośmiertne we wszystkich mięśniach, powracające po „przełnu i« Mu''
zgon nastąpił w okresie th-T- godzin przed oględzinami;
• j / włoki ochłodzone, plamy opadowe ulegające częściowemu przemieszczeń łu, 'Mikujące pod wpływem miernego ucisku palcem, stężenie pośmiertne nie |»°-Wini ające po „przełamaniu"
/.gon nastąpił w okresie"^—Ą2 godzin;
t| /włoki zimne we wszystkich miejscach, plamy opadowe nie ulegają**’ i u muiiIi •szczeniu, znikają całkowicie pod wpływem ucisku palca, stężenie pośntu H iMp nln powraca po „przełamaniu"
/gon nastąpił w okresie 42—godzin;
U) /włoki zimne, plamy opadowe ju.e-znikają przy ucisku lub znikają tyli'" ■ •>i Iowo przy silnym ucisku, stężenie pośmiertne wyraźne,TifSlTJakirhknlwl* ,l nti|uwńw gnicia (np. zielonkawego zabarwienia powłok brzucha)
/gon w okresie pomiędzy 4łł uód.żiną;