Kaszel - reakcja odruchowa na podrażnienie zakończeń nerwowych w błonie śluzowej górnych dróg oddechowych.
Efektem są nagłe skurcze ścian klatki piersiowej, a w szczególności mięśni wydechowych i oskrzeli z nagłym wyrzucaniem powietrza z płuc i dróg oddechowych. Prędkość wyrzucanego powietrza dochodzi do 120 (Jak podaje biologia Ville'go) km/godz.
Reakcja ta może być wywołana ciałem obcym znajdującym się w układzie oddechowym lub uszkodzeniem błony śluzowej górnych dróg oddechowych w przebiegu infekcji (wirusowej lub rzadziej bakteryjnej), może być również wywołana podrażnieniem nerwów odpowiedzialnych za przewodzenie impulsu odruchu kaszlowego. Taką reakcję wywołuje np. podrażnienie gałęzi usznej nerwu błędnego -może wywołać odruchową reakcję kaszlu poprzez gałęzie gardłowe tego nerwu.
Zależnie czy kaszlowi towarzyszy odkrztuszanie śluzu lub ropy wyróżniamy dwa rodzaje kaszlu: suchy i mokry. Jest to częsty objaw chorobowy.
Suchy kaszel Jest bardzo charakterystyczny dla przebytych infekcji wirusowych górnych dróg oddechowych, w których mimo wyleczenia może się utrzymywać nawet do 4 tygodni od końca choroby ze względu uszkodzenie błony śluzowej górnych dróg oddechowych i drażnienie zakończeń nerwowych mieszczących się w tej błonie.
Poranny nawracający przez kilka miesięcy kaszel z odkrztuszaniem, u wieloletnich palacty tytoniu może świadczyć o POCIIP.
Kaszel może również wywoływać gruźlica, choroba nowotworowa, alergia, astma, zakażenie bakteriami atypowymi ( mycoplasma, chlamydia)