P1520563

1.4.4. Narząd smaku

W ścianach brodawek rozrzuconych na powierzchni języka oraz w błonie śluzowej policzków, podniebienia miękkiego, tylnej ściany gardła i nagłośni rozmieszczone są liczne kubki smakowe. Łączna ich liczba wynosi u krowy ok. 30, u świni 15, u człowieka 10 tys. Jedna brodawka językowa zawiera ok. 200 kubków. Każdy kubek smakowy to kilkadziesiąt komórek podporowych, wśród których leży 10-20 wrzecionowatych komórek receptorowych - smakowych. Kosmki komórek receptorowych - przez otwór smakowy -sięgają powierzchni błony śluzowej i swobodnie kontaktują się z treścią pokarmu w jamie ustnej. Komórki receptorowe, to specyficznie przekształcone neurony, w których wzbudzany jest impuls nerwowy o różnej częstotliwości, zależnej od właściwości chemicznych pokarmu i koncentracji jego składników. Komórki receptorowe (smakowe) łączą się synaptycznie i dają początek nerwom czuciowym, które tworzą w kubku smakowym bardzo bogatą sieć włókien nerwowych. Włókna odprowadzają impulsację do ośrodków podkorowych i neuronów kory mózgowej. Pobudzenie chemiore-ceptorów, wywołujące różną częstotliwość impulsów docierających do kory, daje odczucie smaku kwaśnego, słodkiego, gorzkiego lub słonego.

Smak pokarmu wpływa pobudzająco lub hamująco na ilość pobieranego pokarmu, na wydzielanie soków trawiennych i czynność trawienną przewodu pokarmowego. Ma więc wpływ na trawienie pokarmu, a tym samym na ważne w chowie zwierząt, wykorzystanie energii zawartej w pokarmach.

1.5. Regulacja humoralna i hormonalna

1.5.1. Regulacja humoralna

Układ nerwowy jest nośnikiem informacji przekazywanych szybko i precyzyjnie, często wymagających natychmiastowej odpowiedzi. Taki system przenoszenia informacji wymaga jednak utrzymania w stałej gotowości dróg przenoszących tę informację, a więc neuronów z ich wypustkami i licznymi rozgałęzieniami. W celu utrzymania tej gotowości musi być bez przerwy zachowana różnica potencjałów elektrycznych, czyli stężeń jonów między powierzchnią neuronów a ich wnętrzem (patrz str. 16). Utrzymanie różnicy stężeń jonów po obu stronach błony komórkowej - wbrew gradientowi ich stężeń - czyli utrzymanie nerwów w gotowości do przenoszenia impulsów nerwowych wymaga stałego działania pompy sodowo-potasowej, napędzanej energią czerpaną z rozkładu ATP (str. 16). Jest to więc system precyzyjny i szybki, ale bardzo kosztowny energetycznie.

O wiele mniej kosztownym systemem jest przenoszenie informacji przez płyny ustrojowe (regulacja humoralna). Służy on przede wszyst-

38