obraz
0 (181)

inicjacji dojrzałościowych tym, że nie są obowiązkowe dla wszystkich członków wspólnoty i większość praktykowana jest indywidualnie lub przez dosyć ograniczone grupy. Druga kategoria inicjacji obejmuje wszel-kiego rodzaju "obrzędy, wejścia do stowarzyszenia tajemnego,    Tub

bractwa.,Te stowarzyszenia tajemne zarezerwowane są"dla jędnęi tylk.Q płci i zazdrośnie strzegą swych tajemnic, W większości bractwa są męskie, stanowią Mannerbiinde, ale istnieją również żeńskie stowarzyszenia tajemne. Na poziomie kultur prymitywnych stowarzyszenia dostępne dla obu płci są bardzo rzadkie: gdy już je spotykamy, na ogół chodzi o zjawisko zwyrodniałe. Jednakże w świecie śródziemnomorskim i starożytnego Bliskiego Wschodu dostęp do Misteriów miały obie płci - i choć typ Misteriów grecko-orientalnych jest nieco odmienny, zaliczyć je można do kategorii obrzędów tajemnych bractw.

Wreszcie wyróżnia się trzecią kategorię inicjacji: tę, która charakteryzuje > powołanie mistyczne, czyli na poziomie religii prymitywnych jpwę>łąnie ■"„znachora” lub_szamana. Jedną ze specyficznych cech tej trzeciej kategorii jest znaczenie przypisywane'*osobistemu doświadczeniu. Z grubsza rzecz biorąc, można by rzec, że ci, którzy poddają się próbom właściwym dla tej trzeciej kategorii inicjacyjnej, przeznaczeni są — bez względu na to, czy tego chcą, czy nie - do uczestnictwa w doświadczeniu religijnym bardziej intensywnym od dostępnego reszcie wspólnoty. Powiedzieliśmy: bez względu na to, czy tego chcą, czy nie, ponieważ można zostać znachorem łub szamanem w wyniku'osobistej decyzji pozyskania mocy religijnych (co nazywa się „poszukiwaniem”) - ale także przez“powołanie („wezwanie”) - gdy się jest zmuszonym do zostania nim przez istoty nadludzkie.

Uściślijmy, że te dwie ostatnie kategorie - inicjacja narzucona przy wstępowaniu do bractw tajemnych lub inicjacja konieczna dla uzyskania wyższego statusu religijnego - w rzeczywistości są sobie dość bliskie. Można by nawet uważać je za dwie odmiany tej samej klasy. Do. ich. jpzróżnienia przyczynia się przede wszystkinpelement ekstatyczny^, bardzo ważny w inicjacjach szamańskich. Dodajmy także, że między wszystkimi katergoriami inicjacyjnymi istnieje swego rodzaju współzależność strukturalna, która sprawia, że w pewnej perspektywie wszystkie inicjacje są do siebie podobne. Od razu jednak należałoby nakreślić kilka linii orientacyjnych na tym niezwykle rozległym polu, aby nie narazić się na pobłądzenie.