Obraz0 (82)

ZAR/ĄIy/ANU, &Rt)l)OW ISKIEM IVI>RZEl)SU[.ltl()KS1117/

Wykonywanie pracy jest związane z posługiwaniem się różnego rodzaju narzędziami, maszynami i urządzeniami, których dynamiczny rozwój jest ukierunkowany na wzrost wydajności (np. poprzez wzrost mocy, liczbę obrotów). Przyczynia się to nieustannie do narastającego wpływu dźwięków na organizm człowieka, w tym także na efektywność jego uczestnictwa w procesie produkcji.

Każdy dźwięk szkodliwy, nieprzyjemny lub niepożądany dla człowieka nazywamy hałasem,. Opisując sytuację człowieka pracującego w hałaśliwym otoczeniu, wyróżniamy następujące parametry, które decydują o szkodliwości bądź uciążliwości hałasu:

-    poziom ciśnienia akustycznego,

-    charakterystyka hałasu w funkcji częstotliwości,

-    czas trwania hałasu,

-    stopień psychicznego przygotowania pracownika na pojawienie się hałasu.

Hałas wnika do wnętrza organizmu człowieka za pośrednictwem narządu

słuchu oraz nerwu słuchowego, wywierając wpływ przede wszystkim na centralny system nerwowy. Pod wpływem określonego bodźca akustycznego można więc obserwować zmiany rytmu fal nerwowych, rytmu bicia serca i inne objawy, które świadczą o tym, że oddziałuje on pobudzająco na system nerwowy. Pierwszym objawem tego sztucznego pobudzenia jest zmęczenie nerwowe, przy czym człowiek rozpoczynający pracę w hałasie jest w okresie pierwszych trzech miesięcy hałasem tym wytrącony z równowagi, cierpi na neurastenię, jest zmęczony, wyraźnie pobudliwy. W okresie dalszych trzech do dziesięciu lat zachodzi adaptacja organizmu do istniejących warunków akustycznych. Po tym okresie następuje nawrót początkowych objawów, które mają teraz charakter zaburzeń trwałych. Obserwuje się - obok wyraźnej neiwowości i zmęczenia - bóle głowy, bezsenność, jak również obniżenie wydajności pracy, a więc objawy chorób o podłożu nerwicowym.

Hałas szczególnie sprzyja wzrostowi zachorowań na choroby psychiczne, ponieważ wywołuje u człowieka poczucie głębokiego niezadowolenia, protestu psychicznego i krzywdy, a wszystkie czynniki działają deprymująco.

O szkodliwości hałasu decyduje również stopień przygotowania psychicznego na pojawienie się danego hałasu. Hałas, który występuje niespodziewanie, jest bardziej szkodliwy. W hali fabrycznej jesteśmy psychicznie przygotowani na działanie hałasu wytwarzanego przez maszynę, którą sami obsługujemy, natomiast hałas maszyn obsługiwanych przez innych, zwłaszcza udarowy, występujący nieregularnie, jest dla pracownika bardziej męczący i szkodliwy. Rozmieszczenie zakresów występowania typowych źródeł dźwięku na tle obszarów słyszalności narządu słuchu, ujmuje rys. 2.15.

Rys. 2.15. Rozmieszczenie zakresów występowania typowych źródeł dźwięku na tle obszarów słyszalności narządu słuchu {41]

2.2.5. Wibracja na stanowisku pracy

Drgania mechaniczne są to drgania, w których zmiana wartości jakiejkolwiek wielkości kinematycznej lub dynamicznej, charakteryzującej stan układu mechanicznego, jest funkcją czasu. Pod pojęciem wibracji z biologicznego punktu widzenia rozumiemy przekazywanie drgań mechanicznych z ciała stałego na poszczególne tkanki człowieka lub na cały organizm. Wstrząsem, w znaczeniu ergonomicznym, jest takie drganie przekazywane przez ośrodek sprężysty organizmowi ludzkiemu, które ten ostatni jest w stanie zarejestrować i odreagować na niejako na dranie pojedyncze, każde oddzielenie. Ustalenie granicy między wibracją a wstrząsami działającymi na człowieka jest trudne.

Drgania mechaniczne są wytwarzane przez prawie wszystkie pracujące maszyny i urządzenia i można je oceniać w dwóch aspektach: technicznym i higienicznym.

Przy ocenie technicznej chodzi zwykle o określenie wpływu wytwarzanych przez maszyny drgań mechanicznych na stan sąsiednich urządzeń i budynków albo o określenie stanu technicznego maszyny czy urządzenia na podstawie pomiaru i analizy określonych parametrów drgań.

Istotne znaczenie ma oddziaływanie wibracji na człowieka w trakcie wykonywania pracy zawodowej, ponieważ wiąże się z wielogodzinnym, nieprzerwanym narażeniem i dużą intensywnością drgań mechanicznych. W tych warunkach pracownik jest narażony na wibrację dwojakiego rodzaju:

47