Obraz29 (5)

ora* przykłaoy ruakojl eprzygsnia, w wyniku kttfrycb powitają zwłęzki azowa będące barwnikami i

***** cipry    MUnk Demy fcorwnk loifft Kongo)

Sprzęganie fenoli przebiega łatwiej nil amin, a pochodnych naftalenu łatwiej nit pochodnych benzenu.

Przebieg reakeji sprzęgania ściśle zaleiy od pH środowiska reakcyjnego. Sprzęganio fenoli# naftoli i ich pochodnych z solami diszoniowymi przeprowadza sig w środowisku alkalicznym. Związki zawierające grupy -OH rozpuszcza sig w wodzie z dodatkiem takiej ilośoi Na₃C0₃ lub NoOH. aby -po dodaniu związku diazoniowego i zajściu reakcji eprzggania - pH mieszaniny reakcyjnej wynosiło nie mniej nit 8. Takie postępowanie w przypadku wykorzystywania fenoli lub naftoli jako składników biernych wynika z tego, te ujemnie naładowany'jon fenolanowy lub naftolanowy jast znacznie bardziej podatny na atak eloktrofiłowy nit sam fenol lub naftol'.

Sprzęganie soli* diazonlowych z aminami wymaga środowiska słabo kwaśnego (pH-3,5-6). • Osiąga sig to przez buforowanie środowiska reakcyjnego ze- pomocą octanu sodu, który zobojgtnia wydzielający sig w reakcji kwaś. w środowisku o wlgkszej kwasowości nit pH-3 szybkość sprzęgania znacznie maleje. Aminy łatwo rozpuszczalne w wodzie podaje sig do reakcji w postaci wodnych roztworów, aminy trudno rozpuszczalne ¹ w wodzie rozpuszczę sig w rozcieńczonych kwasach, natomiaat aminy nierozpuszczalne ani w wodzie, ani w rozcieńczonych kwasach rozprasza się za pomocą środków emulgujących i podaje się je w postaci zawiesiny.

W przemyśle metodą sprzęganie produkuje się kilkaset rodzajów barwników azowych. Instalacje do sprzęgania połączone są zazwyczaj z instalacjami do wytwarzania soli diazonlowych. Sprzągania, podobnie jak di-azowanie# pr zaprowadza sig w niskich temperaturach w reaktorach-mieszalnikach. Podczas sprzęgania do intansywnia mieszanego roztworu zalkallzowanego lub zbuforowanego składnika biernego wkrapla sig roztwór soli diazoniowej. Po zakończaniu sprzęgania barwnik wydziela się z roztworu przez wy solanie. Odsącza się go na filtrach próiniowych, prasach filtracyjnych lub wirówkach, przemywa wodą, suszy w strumieniu ciepłego

6S6

powietrza 1 miele w młynach kulowych. Dla syntezy każdego barwnika opfs-i cowany jest specjalny reila technologiczny, którego niedotrzymaeie powo-i duje niepotądane zmiany w odcieniu i rótnych właściwościach barwnika.

Związki o kilku grupach azowych powstają albo przez kitfcakroiMi | działanie na kolejne (bierne) produkty sprzągania rótnymi diasonlowymk składnikami czynnymi, albo przez dżezowanie pochodnej aminowej poprzedniego produktu sprzęgania (biernego) i utycie jej jako akladnlka czynnego w reakoji z nowym składnikiem biernym. Gdy jako składnik bmeny wykorzystuje się aminofenol, o sposobie jego połączenie z solą dlazoeiowę decyduje w kwaśnym środowisku grupa aminowa, a w zasadowym hydroksylowa.

5.17.4. Przykłady procesów przemysłowych

Otrzymywanie Chryzoidyny k

W wyniku sprzęgania chlorku bsnzenodiazoniowego z m-fenyluiiodiamiii* I powstaje barwnik brunatny Chryzoldyna Ai

\

I

i

i

Rys.

i. mi r* »»•••»

181. Schemat instalacji do produkcji barwnika - Chryzoidyny I