Obraz3

do Krakowa przybył po studiach u Pnul/c Warto wspomnieć wypo. wiedz iana Husa obunonefo obchodami u praskich uczniów:

Chłopki obranego hiduipctn    ru oślicy im ar a* do ogona i wpn>

•adsano do IUK006 tu ms/ę Immmo przed nim mi*< / p»’lo»k* i il/ban pon i których will i pił n»viup kr/vcrał gknno *bu* Chodził od ołtarza do ołtarz*« kadził Żacy todh prwd mm opalone pochodnie Chłopcy tanc/yłi lc/ w kcwoefc l kakU •* ko/łej skóry Ludne chętnie przyglądali się tym zabawom t bla/cranwar. Okońskim

Stwierdzono. ze ich forma naśladuje już nie ka/ania, ale mowę uniwersytecką. Drugim aspektem jest podobieństwo do akademickiej, jak się /daje, tradycji otrzęsin, która ma własny przekaz literacki W skazane będzie rozróżnianie międ/> obchodami akademickimi a katedralnymi Pewne motywy (kościół jako miejsce zabawy. wybór na osiem dni, jedno z trzech świąt dorocznych po Bożym Narodzeniu. aJe tez św Mikołaj l będą wskazywać na pochodzenie wiersza z tradycji święta młodzianków

Gregorianki Pierwszą połowę marca (1-16) opisują w /jojamc płockim lok 1400; ro/dz 17) /dania: Ptacy głoszą, żaki dc szkoły dają. Grzegorza mają ..

Tak weszły do kalendarza gregorianki póżnośredniowwc-ne uroczystości naboru uczniów do szkół, przeprowadzane 12 mam. w dzień św. Grzegorza, patrona edukacji elementarnej Było to tak ważne zdarzenie, że znalazło się w kalendarzu Rękopis Cysjojam płiM-kieęp datowany jest na początek XV w . mamy wskazówkę o jego polskim pochodzeniu, więc należy zakładać, że ów ..pobór uczniów i pochód abecadlarzy (nowicjuszy) pod przewodem biskupa żaków'*, mógł być juz wtedy znany w polskiej szkole, nie był zas zaszczepiony dopiero w XVI w za pośrcdnictwrm Niemców krakowskich głównie Al/ałc/yków (Gansiniec 1954. s. 409; streszczam poniżej głownie jego badania). Przypomnijmy zresztą, ze to raczej me Alzat-czycy przymekb do Polski kalendarz z nowym rokiem I stycznia

» taksy./nf pobu ulotny. puhur o formach Uk urac/yalych i zara/cro tak Óunfc>v3»amvii do roemabwici «pokx/cóa*i, rwtuzcaa d/»cvi. n ;iNti«il mr-raunc *rtmc « parmęct tych, co brali w mm udział S/C/>1 ambicji d/iccięmfe /miał w ta tlncn v/ravmwoy (było to icż| iwięto rodzinne. pn<k/a» kh*vgo omhą nafwntrucjuą był - »ywrnyntr> i praca » a/ywkich ptenc/uny — przwh uk

I40

* icn dnen /a\/«./vTnc oanow* miano (trc*orunka i j "₀jłM**<r. icmm uc/ntu* ski. I » hnU /e wbą młodego ibendlarza ZefcowsA

nowych karnlsdaUm do szkoły pochód kjcrw*l ^aę dn kasetek* gdae

^00 mery Pwboweł mul polem kazanie do d/aeci. kv*c r Uda iimwiy w* gttgoruAskic Na końcu zabierał gkM biskup żakowski wsfbszal barw ry-L^c. kW«rc mu już przcdlcm przygotował nauczyciel « iwwimce l*M. %. W7i

Uroczystość składała się / kilku elementów. powiązanych „ ntfbuduwanq inaugurację roku szkolnego, w którą wtąc/oru była -jik iies/tą i il/is cala społeczność: starsi uczniowie, nauczy-cieł. rodzKC „poborowych”, a nadto cała publit/iu przestrzeń, od-«rcdzina proccsjonalnic ulica, domostwa, szkoła, kosoni, a nawet i*oticsZ zaroślami, dok.pl d/icci sdy w celu /gromadzenia zapasów ,*£ wierzbowych na ri»/gi stosowanej ówcześnie pomocy wy-ckwawwcj. Mo że do tego celu nawiązuje początek wiersza i epoki mprj*d/ic pó/niejszcj. ale cwokującego atmosferę tamtej woc/ysto* s» (Mskapi^ń ludowa, s. 16-I7i:

Ja nul> żaczek

WvU/łcm na kr/*./ck

/. kr/ac/k* v*pa<Jkm w wodę.

/bilem sobie o kamień brodę Zobaczy! Pan Jezu* / nieba.

CM mi kjvk jłcv /ck chicha I obwarzanków kupę I btafcfo sera lupę I )

WyU/łem na banię taatadilrm kazanie,

IWiadalb) m jes/c/e.

Mc mi «ię jeść chce TketaJ arnol t niebu.

Dal mi kromkę chicha A ja jemu za to Trzewiki na lato.

Buciki na zimę

A Mm hoc kies pud pierzynę

Rozpoznajemy w w ierwu inne elementy święta, w szczególna-siAikiMskic kazanie i otrzymy wanie datków YY istocie tekst |xvhod*t ¹ obchodow gregorianek obserwowany eh w Żołyni pod Przemykiem IW (pr/yiac/am strcs/c/cmc / Karłowicza. *. 1^200}

141