Obraz7 (18)

Tabela 52

Podstawowe grupy produktów naftowych wytwarzanych w Polsce*

-1, ram--	■i—-—5. ASFALT?
Gaz węglowodorowy płynny c3-c* Paliwa do silników z zapłonem iskrowym (stylizowana 1 nleetylizowane) Paliwa lotnicza do silników turbo-spelinowych Oleje napędowa do silników wysokoprężnych Oleje opalowa	Asfalty drogowe Asfalty przemysłowe Lepiki asfaltowe Asfalty Izolacyjne, do wyrobu lakierów i farb graficznych Masy asfaltowe
	-g. PRODUKTY FMUWć^UTYCZNe
2. OLEJE SHAfcOWE TSPECjilHT
Oleje silnikowe Oleje do przekładni Oleje maszynowe Oleje do urządzeń hydraulicznych Oleje do amortyzatorów Oleje cylindrowa Oleje osiowe Oleje alaktroizolacyjne jolaja turbinowe |Oleje do apręlarek	Oenzyna apteczna Parafina ciekła i farmaceutyczna Wazelina 'kosmetyczna Nafta kosmatyczna
	7. ROZPUaiefłtWTkl
	Eter naftowy Pentan techniczny Banzyny do akatrakcji Benzyny do lakierów Benzyny do past
Oleje ochronne
Oleje technologiczne Oleje różne	ZASTOSOWAŃ
	Benzyna do lamp górniczych
-3. SHARY"ra5TOYHK
Ogólnego przeznaczenia Do łożysk tocznych Do przekładni zębatych	Nafta do oświatlanią Nafta do prymusów Nafta OPT (z czynnikiem antystatycznym
Do lin ogólnego przeznaczenia	9. PÓŹOSfALE PRODUKTY NAFTOWE
Ochronna ogólnego przeznaczenia Din trannportu i komunikacji Dla przemysłu	Plastyfikatory naftowe Kwasy naftenowe Olej Kalibrol (przeciwkorozyjny)
0 specjalnym przeznaczeniu	*Wodlug Katalogu produktów
4 . ' PRODUKTY RMWECO PRZEZNAĆŻErtlA	naftowych Zjednoczenia Przemysłu
Parafiny produkty parafinowa Wazeliny Woski i mikrowoskl	Rafineryjnego i Petrochemicznego "Petrochemia". Kraków.: KAW 1980.
- produkty ciężkie (tzw. ciemna):	oleją smarowa, opałowa ia specjał-

na, substancje parafinowe, asfalty, koks naftowy.

Spośród wymienionych grup największa znaczenia mają produkty jasna, w tym benzyny silnikowa. Z tego powodu częió produktów ciemnych poddaje

alg chemicznym procesom rozkładowym (np. krakowaniu czy hydrokrakowaaie) uzyskujgc dodatkowe .i loSoi paliw silnikowych. Podobnie, czgso produktów gazowych (głownia n-Lutan Ł izobutan) przeznacza się dc produkcji benzyny (np. w procesie katalitycznego alkilowania)9

Wymieniona w tab. 52 produkty otrzymuje alg z ropy oaftowuj | wyniku stosunkowo prostych przekształceń fizykochemicznych i po dodaniu substancji uszlachetniających, których obecnoSC poprswla ich właściwości utytkows dostosowując ja do warunków technicznych.

Frakcje ropy naftowej służą równie* do otrzymywania -.góloych węglowodorów (lub grup węglowodorów o podobnych właściwościach i budowie chemicznej), które stanowią podstawowe surowce syntetyczne w syntezie organicznej. Przez przerób ropy naftowej otrzymuje się wlękazose organicznych chemikaliów, iii. lii. węglowodory aromatyczne, oleflny, niłsze alkany, wytnie n-paraflny. łła chemikaliach ropopochodnych opsrty jest przemysł włókien, i tworzyw, sztucznych, farmaceutyczny, kosmetyczny i wiała innych.

3.3.5.1. Benzyny silnikowe 1 prx9my*lot/€

Benzyny silnikowe

Benzyny silnikowa są mieszaninami ciekłych wąglowodorów wrzących w zakresie temperatur I0-200°C. Slutą jako materiały pfdne do silników z zapłonem Iskrowym i odrzutowych. Dzielą się na benzyny samochodowa i lo-(tnioze. W skali światowej stanowią najwatniajazy i wytwarzany w największych ilościach produkt naftowy.

- Benzyny silnikowa są mieszaninami wieloskładnikowymi. Powetują przez komponowania .(zmieszanie) następujących składnikowi t a) miaszaniny wąglowodorów:

• . - banzyny pierwszej destylacji o LO 70-80, iji*- benzyny z krakowania katalitycznego o.LO 90-95, t s -.reformaty o LO 90-98, •

-    benzyny z innych procesów, np. alkilaty, benzyny oligomeryzacyjne. benzyny z hydrokrakowania,.

b) indywidualno wysokooktanowa wąglowodoryi.

-    węglowodory aromatyczne: benzen, toluen, ksyleny, etylobeuzen, ku-

*«n,    /•*' *' ; *<. f HctBH

-    węglowodory izoparafinowei izopentan, 2,3-diaMtylobutan, żzooktan,

-    dodatki uszlachetniające: antydetonatory, inhibitory utlenienia, inhibitory korozji, dezaktywatory metali, barwniki.

Benzyny samochodowe powstają przez zmieszanie w odpowiedniej proporcji głównie składników należących do grupy (a). Natomiast benzyny lotnicze, które oprócz wysokiej liczby oktanowej muszą byó odpowrudnio lotne.

272

271