Obraz1 (17)

zyntaewy

*Y». 90. Sch«MC instalacji do produkcji 2-etylohekeanolu (oktanolu) w

proco*io okbo

miały aldehydy C„ otrzymywane przez przerdb propylenu. Najważniejszym produktem procesu okso jest 2-etylohekssno4__toktanol, bezbarwna ciecz o temp. wri. 184°C), którego udział w Światowej produkcji alkoholi okso dochodzi do 50% (rocznie produkuje ei* go ok. 2 min t). w reakcji a bezwodnikiem ftalowym tworzy on ester - ftalan dioktylowyi

. .    .    ..t    ,    9*

9*2

2 CHj-CHj-CHy-CHj-CM- CHjOH

'*0

2'dytohdcsonol (oktonof)

M/*odnk Molowy

*9*2

0    9*

C-0-0^-CM-CH₃rCM_?-CM₇-CM₃ ę-o-a*r    ^CMZ-CM2-CH3

1    talon b «yto-y

podstawowy plastyfikator (tmlfkcztczj do polichlorku winylu. B przsayśle pristwartający* PCV na folia, izolacje, przewody, wykładziny podłogowe, obicia, rury, węie oraz kształtki zuiywa sif bardzo duto ftalanu diokty-lowego, ędyt do tworzywa tego dodajs sif 20*401 wag. plastyfIkatorOw. Znaczenia przemysłowu mają rOwnłsi estry oktanolu z kwassa adypinowy* I sebacynowy* stosowana jako oleje hydrauliczne oraz koaponsnty do produkcji amarOw.

Drugi* pod wzglądem watnośoi produkts* uzyskiwany* na    procesu

okso jest n-butanol - bezbarwna ciecz o tang), wrz. 118 C. Uzyskuje sif go przez uwodornienie ~aldahydu n-naslowego (kat. Ni, 115 C, 0,3 MPa lub kat. Cu, 150°C, 3-5 MPa). Stanowi on rozpuszczalnik farb i laklerOw. Jego pochodna - ftalan dibutylu - stanowi plastyfikator. Estry l kwasaei karboksylowymi* octowy*, mailowym, Walerianowy*, glikolowy* i alskowy* -dobrze rozpuszczają tłuszcze, soary, oleje, woski, tywios naturalne i tworzywa sztuczne. W 1985 r. w skali światowej wyprodukowano HHd 1,2 min t n-butanolu.

SpośrOd licznych alkoholi okso produkowanych w przemyśle, alkohole C„-C_g wykorzystujo sif w stanie wolny* lub po przerobieniu na estry jako rozpuszczalniki laklerOw i tworzyw sztucznych, alkohole c_t-C,_a przerabia sif na estry kwasOw dikarboksylowych, które wykorzystuje sif jako plastyfikatory, a alkohole C_ia-C_ao stanowią półprodukty do syntaiy środków powierzchniowo czynnych (np. typu RCH_aOSO_aH).

W Polsce instalacjf produkującą alkohole okso uruchomiono w 1988 r. w Zakładach‘Azotowych w Kędzierzynie. Technologia wytwarzania alkoholi obejmuje niskociśnieniowy proces hydroforaylowania propylenu w obecności katalizatora rodowego, aldolizacjf aldehydu n-*aalowego i jego uwodornienia. Prowadzi sig równie* uwodornienie aldehydu a- i izo*aslowego do n- i izobutanolu. Rocznie w instalacji produkuje sif 100 tys. t c lu, 20 tys. t n-butanolu i 13 tys. t izobutanolu.

Przerób aldehydów okso na kwaay karboksylowe *a duło *oiejaze znaczenie przemysłowe nii przerób tych aldehydów na alkohol#. Jednym z ■ licznych kwasów produkowanych przy wykorzystaniu procesu okao jeat kna propionowy. Surowca*, który poddaj# sif hydroforayloweniu, j«»t w ty* przypadku etylen. Półprodukt - aldehyd propionowy - utleniany jest w drugi* stąpi* do kwasu propionowego:

CO • Mj    | O_a

*    ' CH_a=CH_a    - * CH_aCM_aCMO —-• CHjOłjCOOM .

Kwas propionowy o teap. wrz. 141°C jest bezberwng ciecz# o aieprzy-jeany* zapachu. Jago solo (sodowa i wapniowa) stanowią środki konserwujące, np. uaotliwiają długotrwało przechowywanie wilgotnego ziarna z ból i pieczywa. Estry kwasu propionowego wykorzystaj »if )*** rozpuszczalniki, np. propioaian amylu dobrze rozpuszcza żywice i pochodne celulozy. Propioaian winylu Jest ważny* kóaononerem. g skali

Ml