p1080022 (5)

ziemiach. Rzecz prostu, że poznając swój kraj, zaznajamiają się równoczcśnic. /. tymi .gałęziami handlu, przemysłu. rolnictwa oraz ze świniom ożywionym i.nieożywionym, z którym dotąd nic zetknęły się jeszcze. Podobnie jak przy omawianiu powiatu, opracowują wspólnie mapę ścienną i. indywidualnie, mniejsze mapki. ₍

Przy każdej sposobności należy powracać do przyrody. Pożądane byłoby organizowanie dalszych wycieczek /biegiem Wisły i większych rzek w celu zapoznania dzieci / ziemiami tam leżącymi, ich llorą. fauną, ludnością, krajobrazem oraz zaznajomienie ich z wyjątkami z literatury pięknej, dobranymi tematycznie do opracowywanego materiału i ułatwiającymi dziecku odczucie i ukochanie piękna kraju.

Zachęcimy dzieci do czytania w czasie wakacji monografii grngrulicznych i historycznych o kraju rodzinnym oraz do zapoznawania się. w miarę możliwości, z różnymi instytucjami społecznymi lub zawodowymi.

Poziom VI

Przypada on na ostami rok. systematycznie prowadzonej nauki w_ szkole specjalnej (w następnych bowiem dwu lutach główny nacisk kłądzictuy.tylko na przygotowanie dziecka do wykonywania obranego przez niego zawodu), dlatego też musi uwzględniać całokształt zagadnień związanych z życiem człowieka Ośrodkiem zainteresowania będzie w dalszym ciągu dziecko, kraj. rodzinny i formy żyda społecznego, pyłkiem zaś wyjścia pracy szkolnej zapoznanie się— dzieci zofaccnym systemem administracji państw owej. W myśl tego. wiadomości zIni ubiegłych o samorządach gminnych i powiatowych dzieci poszerzą o ogólne zasady administracji państwowej, polegającej na pracach rządu i podziale terytorium kraju na województwa i starostwa. W tych wstępnych wiadomościach o państwie stwierdza się jedynie istnienie podziału pracy między poszczególne organy państwowe (centralne i terytorialne), po czym dzieci zastanawiają się nad formą obecnego ustroju państwowego, sposobem powoływania rządu oraz prawami i obowiązkami jednostki w stosunku do państwu i na odwrót. Po ustaleniu, jaki ustrój panuje w naszym kraju (ustrój republikański) dzieci dowiadują się, na czym on polega (równe praw a dla wszystkich obywateli, opracowane przez ich przedstawicieli) i poznają inne formy rządzenia (absolutyzm. królestwo), z uwzględnieniem ewolucji dochodzenia do praw i władzy poszczególnych stanów w naszym kraju (arystokracja, szlachta, mieszczaństwo, lud i jego dola w dawnych czasach), dzięki temu zrozumieją znaczenie i istotę demokracji. Rzut oka na dzieje naszej organizacji politycznej umożliwi dzieciom zrozumienie najważniejszych faktów historycznych, dotyczących życia wewnętrznego kraju (przyjęcie chrześcijaństwa, sposoby wybierania królów i stopniowe uszczuplanie ich praw, prawa i przywileje szlachty, liberum *eio i inne fakty z tym związane) oraz jego stosunku do państw ościennych (wyraźnie podkreślając charakter kontaktów z Litwą).

Omawiając ten problem, dzieci zapoznają się /.dawną nierównością społeczną i dążeniami zmierzającymi do jej zniesienia (podstawą będzie tu interpretacja konstytucji). Przy tej sposobności dowiadują się o zaludnieniu państwa polskiego. poznają ilościowy i procentowy stosunek poszczególnych narodowości i religii. Rozmieszczenie to uzmysławiają sobie przy pomocy map etnograficznych i wykonanych przez siebie wykresów. Znaczenie równouprawnienia mniejszości narodowych i poszczególnych religii zrozumieją łatwiej, jeśli obecną Konstytucję porównają z Konstytucją 3 Maja, jeśli poznają warunki, w jakich ta ostatnia została ustanowiona, oraz dolę narodu polskiego od czasów rozbiorów do chwili odzyskania niepodległości. Dzieci zrozumieją, że walki powstańcze z zaborcami nic miały jedynie na celu odzyskanie niepodległości, lecz były równocześnie batalią wszystkich obywateli o godność człowieka.

Niech dzieci poznają życiorysy wielkichi ludzi - nic tylko tych. którzy ginęli na polu walki lub na szubienicy, lecz także tych, którzy owe hasła równości i wolności głosili w wierszach, powieściach i dziełach sztuki, niech do młodych dusz wniknie czar wielkości, potęgi i miłości.

Przy omawianiu tego problemu dzieci zapoznają się z historią Polski od chwili uzyskania Niepodległości poprzez dawniejsze dzieje: walki legionów pod wodzą Piłsudskiego i powstania, czasy rozbiorów (rysowanie mapek historycznych).

Jasno zarysuje się wówczas w umysłach dzieci zrozumienie genezy tych walk, tkwiącej w umiłowaniu kraju rodzinnego i dążeniu do wyzwolenia go z niewoli. Być może będzie to najodpowiedniejsza chwila, aby omówić z dziećmi najważniejsze walki, jakie w naszych dziejach rozgrywały się na terenie kraju, oraz wytłumaczyć tm ich charakter (poszerzanie granic, obrona granic, np. czasy niektórych królów z dynastii Piastów, Jagiellonów i Wazów oraz najeźdźcy: Tatarzy, Krzyżacy, Szwedzi, Moskałę) - a więc ująć w pewną całość zarys naszych dziejów.

Po jasnym i syntetycznym ujęciu treści konstytucji dzieci przechodzą do rozpatrywania zadań i prac poszczególnych ministerstw. Prace te analizować będą zarówno z punktu widzenia administracyjnego (podział agend - zakres prac ministerstwa, województwa, starostwa, gminy), jak i ze względu na zakres oraz użyteczność poszczególnych dziedzin dla życia ludzi. Poznają przy tym bogactwa kraju rodzinnego, ich rozmieszczenie na terytorium Rzeczypospolitej, uzmysławiając sobie to znowu przy pomocy specjalnych map i wykresów (np. mapa sieci komunikacyjnej, mapa ośrodków przemysłowych i ich wzajemna zależność, wykres porównujący szkoły powszechne, średnie, wyższe, zawodowe itp.), zaznajamiając się równocześnie z faktami mającymi związek z omawianymi regionami względnie miejscowościami. Dopiero po dokładnym poznaniu kraju rodzinnego oraz zależności między poszczególnymi dziedzinami życia ludzkiego dzieci mogą zapoznać się z innymi państwami, zrozumieć, że rozwój ich zależy od

45