P1080190 (2)

1. Rozwój robotyki

na koniec 2008 r. wskazują, że do zastosowań pozaprzemysłowych sprzedaj

następujące liczby robotów (w tys. sztuk) [55]:

— do zadań związanych z obronnością    18,9

—    do zastosowania w rolnictwie (głównie do dojenia) 14,5

' • ■ — roboty sprzątające    5,7

¹ 4 . roboty medyczne    5,0

-- ^; roboty podwodne    5,0

+■ — do zastosowań w budownictwie    4,4

— platformy mobilne do różnych zastosowań    3,8

Innym obszarem szerokiej ekspansji systemów zrobotyzowanych będą prace administracyjno-biurowe i domowe. Można oczekiwać, że w tym stuleciu rozpowszechnią się roboty osobiste, tak jak komputery PC. Obecnie (2010 rok) osobiste roboty usługowe do użytku domowego można podzielić na dwie grupy.

Pierwszą grupę stanowią roboty domowe służące do odkurzania i do koszenia trawników, które można kupić w sklepach. Odkurzacz orientuje się w przestrzeni za pomocą czujników dotykowych oraz radiowych i dzięki nim objeżdża nogi od krzeseł i nie spada ze schodów. Kosiarka sama strzyże trawniki, tworząc mapę terenu, na którym pracuje, co pozwala na sprawne omijanie przeszkód.

Druga grupa to roboty służące do rozrywki i rekreacji oraz zabawki. Są one produkowane na masowy rynek, a ich wartość jednostkowa jest niewielka. Sprzedaż tych robotów liczona jest w milionach sztuk.

Intensywnie są prowadzone prace badawcze nad robotami stosowanymi w wojskowości. Wiele inteligentnych robotów mobilnych inspekcyjnych jest już używanych na polu walki w Iraku i Afganistanie. Inne kierunki badań dotyczą: cyborga-sanitariusza asekurującego rannego żołnierza, robota kroczącego niosącego ciężką broń i amunicję, egzoszkieletu zwiększającego wytrzymałość żołnierza, umożliwiającą mu podnoszenie dużych ciężarów. Znane i stosowane są już bezzałogowe samoloty czy roboty samodzielnie patrolujące, rozpoznające zagrożenie i informujące o tym przełożonych. Dopóki wszystkie roboty są kontrolowane przez człowieka, dopóty jest to zgodne z podanymi niżej prawami robotyki. Myśl o tym, by to roboty przejęły ster na wojnie, jest tak stara, jak sama technologia. Wydaje się, że dla wielu wojskowych wojna XXI w. bez robotów nie będzie możliwa.

1.5. Prawa robotyki

Robotykę jako naukę charakteryzują pewne prawa. Pierwsze trzy prawa, zwane kanonami robotyki, sformułował w latach pięćdziesiątych ubiegłego wieku Isaac Asimov w powieści „The Caves of Steel”:

Pierwsze prawo robotyki:

Robot nie może ingerować w działanie człowieka, oprócz tych działań, które szko-26 dzą człowiekowi.

Drugie prawo robotyki:

Robot musi być posłuszny rozkazom wydawanym przez człowieka, oprócz tych rozkazów, które są sprzeczne z pierwszym prawem.

Trzeć i e prawo robotyk i:

Robot musi chronić swoją egzystencję, oprócz tych przypadków, które są sprzeczne z pierwszym lub drugim prawem.

Trzy prawa (kanony) robotyki mają charakter uniwersalny i ponadczasowy. Nie wymagają komentarza. Oprócz tych fundamentalnych praw w ostatnich latach sformułowano wiele innych.

Czwarte prawo robotyki (Campbella i Dilowa):

Robot musi ujawniać swoją naturę robota. W szczególności robot nie może udawać człowieka.

Piąte prawo robotyki można sformułować następująco:

Im bogatsze jest wyposażenie robota w układy sensoryczne, zapewniające percepcję warunków otoczenia, a w szczególności możliwości autonomicznego określania działań przez jego układ sterowania, tym — do pewnego dopuszczalnego stopnia — może być uboższa, mniej złożona jego konstrukcja. Ten dopuszczalnystopień jest zależny od celu, który został przed robotem postawiony oraz od możliwości zrealizowania tego celu przez robota.

Często stwierdza się, że można formułować wiele podobnych praw o różnej doniosłości; tu będzie przytoczone jeszcze jedno, stanowiące odpowiednik powiedzenia: „mądry głupiemu ustępuje”. Jest to pewna wersja prawa Koper-nika-Grahama. Brak jest cech charakteryzujących „mądre” i „głupie roboty”. Można się tylko posłużyć ilorazem inteligencji, naturalnie o ile istnieje możliwość określenia ilorazu inteligencji robota. Wtedy byłoby do przyjęcia traktowanie robota z większym ilorazem inteligencji jako mądrzejszego, a robota z mniejszym ilorazem inteligencji jako mniej mądrego. Pozostałoby jeszcze do ustalenia, w jakim sensie można mówić o ustępowaniu robotów. Oczywiście istnieje wiele możliwości interpretacji, a jedną z prostszych jest następująca:

Jeśli cele dwóch robotów kolidują ze sobą to najpierw powinna zostać zrealizowana strategia tego robota, którego iloraz inteligencji jest niższy.

W związku z rozwojem robotyki i prowadzonymi badaniami z tego zakresu zapewne będą odkryte i sformułowane następne prawa.