Obraz"3 (8)

1. Części składowe d b c h u. Główne części składowe typowego dachu drewnianego są to: krokwie, płatwie, stolec (jeden lub więcej) tram (rys. 129), a czasem także jętka lub kleszcze.

Najczęściej spotykane są dachy dwuspadowe. W dachu takim dwie krokwie wraz z tramem tworzą wiąz ar w kształcie trójkąta. Krokwie dają pochylenie dachu, a tram wiąże krokwie,.

W niektórych konstrukcjach występują płatwie ułożone poziomo, prostopadle do płaszczyzny wiązara i podpierające krokwie.

Jeżeli krokwie mają długość większą niż 4,5 m, to w płaszczyź-j nie wiązara umieszcza się pionowo belkę zwaną stolcem, która przejmuje na siebie częściową zadanie dźwigania ciężaru pokrycia.

Pnzy krokwiach długości równej 4,5 m daje się jeden stolec umieszczony pośrodku wiiązara (rys. 130 o).

Przy krokwiach do 7 m długości daje się dwa stolce umiesz-J|

Rys. 132. Szczegół wiązara jętko* wego: 1 — jętka, 2 — krokiew, 3 — płatew, 4 — stolec, 5 — mlecz

czone w ten sposób, aby podpierały krokwie w odległości 4,5 m od brzegu dachu (rys. 130 5).

Rys. 131. Szczegół wiązara kleszczowego: 1 — stolec, 2 — płatew, 3 — krokiew, 4 — miecz, 5 — kleszcze

W wypadku zastosowania dwóch stolców łączy się je ze sobą za pomocą poziomej belki zwanej jętką lub za pomocą dwóch belek zwanych kleszczami.

Zależnie od rodzaju połączenia stolców rozróżniamy wiązary kleszczowe i wiązary jętkoiwe.

2.    Konstrukcja kleszczowa. W konstrukcji tej poziome belki kleszczowe obejmują z obu stron słup każdego stolca, przy czym zarówno słup, jak i belki wrąbane są na głębokość 2 cm. Końce kleszczy poza stolcem obejmują krokiew i są z nią związane za pomocą połączenia ciesielskiego (rys. 131).

Zarówno słup stolców, jak i kleszcze daje się w odstępach co 3-r-4 wiązary. Krokwie wiązarów nie podpartych bezpośrednio stolcami spoczywają na płatwiaoh. Płatwie zaś nasadzone są na czop na słupach stolcowych i połączone dla usztywnienia konstrukcji z tymi słupami za pomocą mieczy, tj. krótkich bele czek osadzonych po obu stronach słupa stolcowego ukośnie ku płatwi.

3.    Konstrukcja jętkowa Różni się od konstrukcji kleszczowej pewnymi szczegółami (rys. 132).

Rys. 133. Schemat wiązara wiszącego

Belka jętkowa nie jest bezpośrednio połączona ze stolcem, lecz spoczywa na płatwa, która nasadzona jest na czop stolca. Poza płat-wią jętka wiąże się z krokwią za po-1 iiłocą połączenia ciesielskiego zwanego jaskółczy ogon. W ten sposób krokwie oparte są nie na płatwiach, lecz na jętkach, wobec czego stolce i jętki wykonuje się w każdym wiązarze.

Konstrukcję jętkową stosuje się, kiedy poddasze ma być wykorzystane dla celów mieszkalnych. Belki stolców tworzą wówczas konstrukcję ryglową ścian pomieszczenia, zaś belki jętkowe tworzą konstrukcję stropu.

Miecze usztywniające słupy stolców wykonuje się co 3-f-4 wią-zary.

4.    Konstrukcja wisząca. W dachu o większej rozpiętości, jeżeli tram nie jest podparty przez ściany wewnętrzne, ciężar dachu spoczywa wyłącznie na murach ścian zewnętrznych. Daje się wówczas wiązary specjalnej konstrukcji zwanej konstrukcją w i-s z ą c ą.

W konstrukcji tej słup stolcowy nie opiera się na tramie (jak w konstrukcji jętkowej lub kleszczowej), lecz jest z nim luźno związany za pomocą strzemienia (rys. 133).

5.    Połączenia belek. Konstrukcje dachowe wykonuje się za pomocą połączeń ciesielskich lub lłączy metalowych.

135