W międzynarodowym transporcie sarm chodowym dokumentem przewozowy* H \um<K-h<Mlowy międzynarodowy list przewozimy CMK. oparty na przepisać* konwencji o umowie międzynarodowego przewozu drogowego zawartej w Genewie I 1956 I wypełniany w czterech egzemplarzach. Istnieje samochodowy system pr7eiM>//iw TIR (franc. transport intematumn! routier) stworzony na bazie konwencji celnej I 1939 I który opiera się na tym, że przewoźnicy posiadający karnet celny 'IB podbfąi jedynie kontroli celnej w kraju nadania, gdzie następuje zamknięcie celne pojazdu (plomby k a na granicach następnych krajów nie ma odprawy celnej, sprawdza się tylko plomby. Dopiero w krajui przeznaczeniu następuje otwarcie pojada I kontrola. Samochody kursujące w tym systemie muszą być zaopatrzone w ta-błice I białym napisem TIR na niebieskim tle.
W transporcie lotniczym wyróżnia się dwa rodzaje umów:
I umowę o przewóz ładunku drobnego (drobnicy) na liniach regularnych i nieregularnych;
I umowę czarterową, jeżeli wynajmuje się całą pojemność samolotu do lotu do określonego miejsca (lot nieregularny).
Dowodem zawarcia umowy o przewóz jest międzynarodow y lotniczy list przewozowy (ang. air waybill), który składa się z dziewięciu egzemplarzy. W czartem Obowiązuje umowa czarterowa i list przewozowy. Międzynarodowe lotnicze przewozy towarów I regulowane Konwencją Warszawską z J929 r.. nowelizowaną kilkakrotnie w późniejszych blach.
Prawidłowa gospodarka transportowa w przedsiębiorstwie powinna zapewnić przewóz ładunków w ilościach gwarantujących ciągłość produkcji przy najmniejszym zużyciu środków transportowych i po najkrótszych drogach. Zachowanie tej zasady I dużej mierze zależy od odpowiedniej organizacji systemu przejazdów, dostosowanej do konkretnych warunków przedsiębiorstw.
Rooóftab się dwa zasadnicze systemy organizacji przejazdów (rys. 28 i 29):
• przejazd wahadłowy; a przejazd obwodowy.
System przejazdów wahadłowych polega na przewożeniu ładunku między dwoma punktami. Przeważnie przewóz ładunku odbywa się w jedną stronę (na rys. 2Sa z wydziału I do wydziału II), a z powrotem bez ładunku. W takim wypadku wykorzystanie środków transportowych jest stosunkowo małe i mierzone współczynnikiem przebiegu, charakteryzującym stosunek przebytej drogi z ładunkiem do całej długości drogi przebytej przez środek transportowy, nie przekracza 0.5.
Niekiedy przejazdy w jedną i drugą stronę mogą się odbywać z ładunkiem (rys. 2®) wówczas wzrasta znaczenie wykorzystania środków transportowych, a współczynnik
a)
b)
Wydział
Wydział I
r
Wydział II
Wydział II
jazda z ładunkiem jazda bez ładunku Rys* 20. Schemat przejazdów wahadłowych
Specyficznym rozwiązaniem w ramach systemu wahadłowego są przewozy promieniowe (rys. 28c). W rozwiązaniu tym z jednego punktu dostawczego (np. magazynu) ładunek jest dostarczany do poszczególnych punktów odbiorczych, a z powrotem pojazd wraca pusty.
System przejazdów obwodowych (rys. 29). zwany również okrężnym, polega na kolejnym przewożeniu ładunków z jednego punktu do następnego. I droga przebiegu stanowi jednokierunkowy obwód. Jeżeli poszczególne punkty włączone do obwodu są zaopatrywane kolejno i wskutek lego ciężar przewożonego ładunku na dmdrr przebiegu maleje (rys. 29a). to taki system obwodowy jest przejazdem obwodowym z malejący111 strumieniem ładunkowym. W przedstawionym przykładzie (rys. 29a) pusty przebieg dotyczy odcinka wydział Ul - magazyn. Na rysunku 29b przedstawiono odmianę systemu obwodowego ze wzrastającym strumieniem ładunkowym. kiedy to z magazynu wyrobów gotowych wyjeżdża środek transportu kolejno do poszczególnych wydziałów (I. U. Ul) i zbiera z tych punktów ładunki, by prze-