P5230961

Ryo. 5. Strzępki sznura grzybniowego grzyba domowego wł&śot-wago (Serpula laorymans):    a —

strzępki nomalns, olenkośolen— a*i b - strzępki aklerenohyma— tyczne o silnie zgrabionych śolanaoh komórkowy oh,    tzw.

strzępki włókniste, o - strzępki o dużych średnica oh z rozpuszczonymi śolamaad. poprzecznymi, ze spiralnymi zgrubienia* mi óoian boczny oh, tzw. strzępki naozynlowe (wg RypaÓka)

ma

CbarakttrTstjonjml 41a niektórych gatunków graybów    rorJrUdłjąoyoh

irtrac 8zcz«^2ud mikroskopowymi są takie ntwory, Jak eprzążkl (ryo. 3), medaliony (ryo. 4), maro dudki. Zarodniki różnią się wiolkośoią i kształtem, i to zarówno w przypadku różnych gatunków grzybów, Jak i w obrębi* t.g* s^ego gatunku. Ryo. 5 przedstawia »oW tycznio aikr o skopowy wyg-₈tr*ęp«k grzybów rozkładających drewno-, a ryo. 6 i 7 - wygląd zaród* alków.

oe© ©o

o    b

e    f

Ryo. 6. Zarodniki nisktóryoh grzybów z klasy podstawozaków (Basidiomyoe-tea) rozkładający oh drewno;- a - grzyb domowy właśoiwy (Serpula laorymans), b - grzyb piwnlozny (Coniophorn pu-teana), o - boczniak ostrygowaty (Pleurotua ostreatus), d — pieniążek akawaitno—trzonowy (Collybla va— lutlpss), e — opieńka miodowa (Ar— millarla melisa), f - grzyb kopalniany (pauCLUus panuoldes) (wg Soha-nela, z RypaÓka)

3.3. ROZPOZNAWANIE WAŻNIEJSZYCH GRZYBÓW ROZKŁADAJĄCYCH DREWNO

W tej ozęóci skryptu podane zostaną najważniejsze osoby charakterystyczne najczęściej spotykanych grzybów rozkładających drewno zarówno na przestrzeniaoh otwartych Jak i w budynkach. Umiejętność rozpoznawania tyoh grzybów ma m. in. związek z ioh zwalczaniem, gdyż każdy gatunek Anno wymagania ekologiczne.

Z punktu widzenia wys tę po w ani a, grzyby rozkłada Jąoe drewno ogólni* as*, na podzlclló na powodująoc rozkład drewna w leele (zgnilizna leśna), podczas składowania drewna lub Jego użytkowania na terenie otwartym (h»1-11 zna składowa) oraz rozkład drewna w budynkach (zgnilizna domowa).'

Czynnikami elcologioznymi rozgraniczającymi te trzy grupy zgnilizn te głównie wilgotność 1 tempera tara. Z wllgotnośolą łąozy się śolśle berdso Istotny dla wielu organizmów czynnik jakim są warunki tlenowe v tkanoe drzewnej •

Rozpoznawaniem grzybów rozkładaJąoyoh drewno w lesis, oo dotyosy zarówno drewna drzew żywych, Jak również drewna martwego, zajmuje się bardzo szczegółowo Yitopatologia leśna.

Teohnologa drewna interesuj o natomiast rozkład drewna użytkowego, osy. li przypadki zgnilizn składowych i domowych. Jest to śolśle związana ze zwalczaniem grzybów niszczących drewno oraz ze sposobami 1 środkami jego ochrony.

3,3.1* Grzyby składowe rozkładające drewno drzew iglas tyoh

Siatkowieo płotowy (Gloeophyllum seplariom (YulT. cc Fr.) Karet, a Lenzites sepiarla (WulY. eac Fr.)

Grzyb ten powoduje wewnętrzny rozkład drewna drzew Iglastych użytkowanego na wolnym powietrzu. Niszozy drewniane parkany, słupy telefoniczne, mosty, podkłady kolejowe, ławki stadionów sportowych itp. Spotykany bywa także w kopalniach.

Charakterystyczną cechą tego grzyba jest brak grzybni zewnętrznej, Jul w rok po infekoji pojawiają się na powierzchni drewna owooniki, któryob kształt jest zróżnioowany* najozęśoiej są to cienkie koneolki wyrastające z pęknięć podłużnych opanowanego drewna. Kształt owooników zależy oś usytuowania elementu drewnianego, z którego wyrastają. Z elementów o o-kładzie poziomym owooniki wyrastają najczęściej w ksztaloie okrąglyohlab wydłużonych, płaskich ltonaolek o długośol 50 — 100 mm, przyroniętyoh bokiem do drewna. Górna strona owodników ma zabarwienie ciemnobrunatne s pomarańczowym (aż do rdzaw obrona tnego) brzegiem. Dolna strona ma wyraźne, proste, brunatne blaszki, łączące się u nasady w pory. Owooniki są twarde, korkowate. Jeśli owooniki powstają w bardzo ciemnych miejscach., kształt ioh może być silnie zróżnioowany, nietypowy.

Rozkład drewna Jest bardzo intensywny, typu brunstnego, destrukcyjnego, obejmuje przede wszystkim część twardzielową, aozkolwiek nie omija także bielu. V wyższym stadium rozkładu drewno pęka wzdłuż na wlókoa.

Siatkowieo Jodłowy (Lenzites abietina (Buli. ex Fr.) Fr. s Gloeophyllna abietlnum (Buli. er Fr.) Karst.)

Gatunek ten Jest rzadziej spotykany niż siatkowieo płotowy, powoduj* również wewnętrzny rozkład drewna tvnu brunatna»n    -