P1140704

Ryc I. Kruszwicki mikroregion osadniczy kultury łużyckiej (środk. Kujawy}:

I - aacf penm • paa<ii*łi okresu haluiackicgo: 2 - raaęg jeziora u schyłku okresu łulMMciitfo; i - n*f ** łu/»vVci Aa I - a> L-5/7. P-3. Ga II - aan K-2 '4. L-4. L-5/7, P-3; fan III - «»,: IM-^J K-i K v 10/17, Ł-l, 1-3. L-5/7,14; tunowńka o bll&j- nicoktcMoncj chronologii; K-13. K-26, L-2, P-7. P4. ML W ^ Rj-i Ra-0. Z»l>. Oprać K Szamałek

Abb. I Dic Kruszwicer Sicdlungmikroregion der Lausitzer Kultur iMilld-Kuji**®'

Rocha* Jo fu Betom der HafcUtiJE*. 2 - RcKhwrtc des Sm gegen Endc der Hsikutlffll; i

der Mndhntf itr Uaaitnr Kultur (Pha.se I FundpUtre L-5/7, P-3; Phasc II - FlindpMta K-2/L 1*4. tom IN - FonJpiiitt K-i K V* K-6. KI 10/17. L-l. L-3. I -5/7. L-8; EundpUia ton unlKslimaier Ow*** ¹ K-J6. KO. P-7. P4L P-ll. R.|, Ra-3. Ra-S Ra-6. Z-l] Bc.rhe.tet von K Sarnaki

przemiany Środowiska geografk znego

nudnej szerokości obniżenie, które w części północno-wschodniej stanowi jdlma rzeki Bachorzy. Od wschodu jego granicę wyznacza dolina jez. Tn«e*yⁿ przechodząca w podmokłą dolinę, dawną odnogę Gopła. odcho-od głównego koryta tego jeziora w okolicy Gocanowa. Na południu puica przebiega podmokłym obniżeniem w rejonie Racic, przechodząc jKęniowo w strefę wysoczyJutową, która od południowego zachodu i zachodu omykn ten obszar.

Charakterystyka ccch środowiska geograficznego mikroregionu w okresie ijakcjonowania w nim badanego zespołu osadniczego jest zadaniem niełatwym.

2 jednej strony mamy bowiem do czynienia ze znacznymi przeobrażeniami, Uje w jego obrębie nastąpiły w ostatnich tysiącleciach, z drugiej zaś strony deponujemy ograniczonym zasobem informacji dostarczonych w wyniku Iprttjłowadzonych badań archeologicznych oraz przez wyspecjalizowane dy-stpliny przyrodnicze. W odniesieniu do rejonu Kruszwicy, bardziej wprawdzie wskutek szczęśliwego zbiegu okoliczności niż programowych komplementarnych Miń.dysponujemy szeregiem analiz przyrodniczych³. Szczególnie znaczących duych dostarczyły badania gleboznawcze, palinologiczne i archeozoologiczne. Pozwoliły one dokładniej scharakteryzować poszczególne czynniki fizjograficzne | określające tamtejsze środowisko geograficzne, w szczególności zaś ustalić ńjo^aficzną odrębność mikroregionu i ocenić możliwości wykorzystania jego [potencjału dla celów osadniczych i gospodarczych oraz zależności między [poszczególnymi zmieniającymi się w czasie czynnikami, warunkującymi owo wykorzystanie.

CHARAKTERYSTYKA GEOMORFOLOGICZNA

Badany obszar znajduje się w północno-zachodniej części zlewni Gopła •ayróżnionym przez B. Krygowskiego regionie geomorfologicznym zwanym Wysoczyzną Kujawską (B. Krygowski 1958. s. 10-11; 1961, s. 16). Układ ■otfologiczny powstał tu dzięki zlodowaceniu bałtyckiemu w stadium p» Utóskim jako wynik działalności różnych czynników; spośród nich na czoło wysuwają się przede wszystkim działalność akumulacyjna lądolodów oraz tód plejstoceńskich. nałożonych na rzeźbę powierzchni podplejstoceńskiej. warunkującej kształtowanie się pradolin i wysoczyzn (W. Mrózek 1961 ¹7 i n.). Okolice Kruszwicy leżą na obszarze rozległej równiny moreny (ryc. 2). Pocięta rynnami subglacjalnymi oraz późniejszymi dolinami ’Składają się na niego opracowania: W. Cieśli (1961) dotyczące czarnych nem kujawskich, * Mrózka 11965) poświęcone środowisku geograficznemu Kruszwicy i części zlewni Gopla. k Skar^rńskiej 11963) dotyczące hydrografii Gopła. B. Jankowskiej (19*0) odnoszące się do W") roił innej w świetle badań palinolugicznych. W przygotowaniu >4 opracowania wyailów •Wa: pileobolanicznych (M. Klichowskn), dendrologicznych (J. Surmiński). osteolopcznwh °* Sobociński), icluiotogicznych (M. Iwaszkiewicz), malakologicznych (A.

I"topologicznych (J. Piontek, J. Strzałko).

i