69911 P1120455 resize

f

_Ryc 3. Cerami)ca schyłkowej fazy kultury łużyckiej z północnych Moraw («f

A. Gottwalda):

_m _ naiafey. afer. Prostljov. i-c — Cechy pod Kontra, okr. Pro*UJov

l

Niestety morawskie materiały ze schyłkowołużyckich stanowisk rac zesłały dotąd w pełni opublikowane. Można jednak Już teraz stwierdzić, ±g także na północnych Morawach, we wczesnej, a być może takie w środkowej fa?ip okresu lateńskiego przeżywała się jeszcze schyłkowa faza kultury łużyckiej. Spotyka się tu płaskie groby ciałopalne, przeważnie popielnicowe, wyposażone w pojedyncze zazwyczaj naczynia, a nader nielicznie w wyroby metalowe (Slatinki). Ceramika z grobów bardzo oszczędnie zdobni ona, najczęściej dołkami palcowymi — kubki, naczynia wazowa te i naczynia aitulowate. Nie wiadomo jeszcze, jak długo można przeciągać w głąb okresu lateńskiego istnienie resztek ludności o kulturze łużyckiej na północnych Morawach**. Zapewne jednak i tutaj w wyniku bezpośredniego oddziaływania ludności celtyckiej, która przybyła na Morawy w IV wieku p.n.e., resztki miejscowego społeczeństwa kultury łużyckiej stopniowo w ciągu III wieku p.n.e. uległy kulturowej latenizacji.

• Jf

II, op. clt., ■- IW-

IV

Do niedawna jeszcze w odniesieniu do obszaru Górnego Śląska mówiło sią O istnieniu znacznej przerwy w osadnictwie, właśnie w obrębie okresu lateńskiego**, pomiędzy późną fazą kultury łużyckiej a kulturą celtycką i przeworską. Luka w osadnictwie rysowała się szczególnie wyraźnie na terenie dobrze, jak sądzono, przebadanej lessowej Wyżyny Głub-czyckicj, położonej w południowej części Górnego Śląska, Na tym terenie przez całą środkową i młodszą część epoki brązu rozwijała się lokalna odmiana kultury łużyckiej, określana mianem podgrupy głubczyckiej" i włączana w obręb dużej grupy śląskiej kultury łużyckiej. Szczytowy okres rozwoju tej podgrupy nastąpił w okresie halsztackim C. Teren Wyżyny Głubczyckiej dostał się wówczas w orbitę bezpośrednich wpływów kultury halsztackiej. Rozkwit podgrupy głubczyckiej w ramach śląskiej odmiany stylu halsztackiego zakończył się gwałtownym załamaniem się osadnictwa⁵*. Przypuszcza się, że spowodowane ono zostało wypadkami natury politycznej, któro dotknęły na Śląsku szczególnie obszary położone na lewym brzegu Odry. Szereg obserwacji przemawia za tym, że załamanie się kultury łużyckiej w południowej części Górnego Śląska nastąpiło w początkach okresu halsztackiego D, a więc zapewne na przełomie VI i V w. p-n-e.”

Brak zespołów kultury łużyckiej, które można by było wiązać ze schyłkiem okresu halsztackiego bądź też z okresem lateńskim, sugerował, że obszar lessowej Wyżyny Głubczyckiej przez dwa lub nawet przez trzy stulecia pozostawał w praktyce nie zasiedlony⁵⁴. Za tym przypuszczeniem przemawiało także zjawisko zaprzestania użytkowania w początkach okresu halsztackiego D dużych, długotrwałych cmentarzysk.

Nowe światło na zagadnienie kształtowania się stosunków osadniczych i kulturowych we wczesnej i środkowej fazie okresu lateńskiego w południowej części Górnego Śląska rzuciły wyniki nowych badań wykopaliskowych. W latach 1969-1970 podczas prac badawczych na terenie Kietrza, po w. Głubczyce, rozkopano fragment cmentarzyska pochodzącego z okresu lateńskiego (ryc. 4), położonego w zachodniej części stanowiska 1. na którym znajduje sę wielkie cmentarzysko kultury łużyckiej użytkowane od schyłku 11 okresu epoki brązu po okres halsztacki C włącznie.

" M. GcdL Uwagi o zaniku kultury łużyckiej na Górnym Śląsk*, -Archeologia Polaki", t 7: 1962, z. 2, s. 337-346; Wożniak, op. ciL, a. 190.

•' M. Ge dl, Zróżnicowanie terytorialne kultury łużyckiej na Górnym Sląiku, „Silesia Antląua", t. 1: 1939. s. 26—28.

** Gedl, Uwagi..., a. 339.

* G o d 1, op. cit., s. 338-340.

O o d 1. op. cit- tabela 1 na i 338.

I

Archeologia Polaki, V XVII. c. a