P1120449 resize

343

343

MAREK GEDL

ZANIK KULTURY ŁUŻYCKIEJ NA COtMYM iLASKU

1. Bogucice, pow. Opole 1 Gołkowice, pow. Kluczbork

3.    Gosławice, pow. Opole

4.    Kobylno. pow. Opole

5.    Komorzno, pow. Kluczbork

■H jajowate v przybliżeniu. adobtooe krótkimi listewkami plastycznymi, typowe aą w okresie halsztackim na Górnym Śląsku¹', podobnie jak i naczynia zdobione ciągłą listwą umieszczoną poniżej kra Md a, które masowo występują w południowej aęśd Górnego Śląska w starsze) fazie okresu halsztackiego¹. Na cmentarzysku w Kietrzu, pow Głubczyce. mają one bardzo często wygładzoną powierzchnię zewnętrzną, Zu-pełnie wydaje s.ę niecelowe wyszukiwanie analogii do podobnych naczyń z Cieszyna ał m Słowacji^{2 3}.

May o krawędź. zagiętej do środka pojawiają się na Górnym Śląsku Jul w V okresie epoki brązu⁰, a powszechnie występują w okresie halsztackim".

Płaskie pokrywki z pierścieniowa tym uchwytem są typowymi okazami dla zespołów podgrupy głubczycklej we wczesnej fazie okresu halsztackiego³.

NaczynU baniaste z szyjką (wg A. Kietlińskkj). Jak wynika z opisu kształtu l ornamentu, mogą pochodzić z późnej fazy epoki brązu lub ewentualnie z wcatane) fazy okresu halsztackiego Są to naczynia o baniastych w przybliżeniu frnrtoeh. wyodrębnionych szyjach, niekiedy zaopatrzone w ucha umieszczone na grzbiecie naczynia lub o nasady szyi Naczynia te bywają zdobione liniami rytymi pcnocio u łwseitr szyi i grupami ukośnych kresek na brzuścu: niekiedy kreskom towarzyszą grupy dołków lub nakłuć (tabi XLV1II B. 12; XLV 11). Farmy te. Jak 1 ornament typowe są szczególnie dla późnej fazy epoki brązu¹. Analogicznie sytuacja przedstawia się w wypadku cienkościennych czerpaków zdobionych wewnątrz rytym ornamentem (tabl XLV 10)“.

Reasumując przedstawione rozważania należ)- stwierdzić, ic ceramika kultury łużyckiej z Góry Zamkowej w Cieszynie pochodzi najprawdopodobniej z późnej fazy epoki brązu i wczesnej fazy okresu halsztackiego Omawiana osada wykazuje wiele wspólnych cech w materiale z podgrupą ghibczycką z południowej części Górnego Śląska. Datowanie tego materiału na wczesną fazę okresu lateńskiego wydaje się być zupełnie pozbawione podstaw. Wśród ułamków naczyń zilustrowanych na tablicach XUV—XLVin trudno Jest dopatrzyć się nawet form typowych dla późnej fazy okresu halsztackiego.

Mośna ewentualnie wysunąć przypuszczenie, źe osadnictwo kultury łużyckiej na Górze Zamkowej w Cieszynie zanika wraz z upadkiem kultury łużyckiej na terenie wyżyny gbbczyddej.

Według ogólnie przyjętego poglądu do upadku i zaniku kultury łużyckiej przyczyniła się kultura pomorska³. Według ujęcia J. Kostrzewskiego³. podtrzymanego cegłą także przez innych archeologów polskich³, ludność kultury pomorskiej na drodze bezpośredniej ekspansji połączonej z migracją zniszczyła kulturę łużycką

" Gedi, Zróżnicowanie terytorialne., s. 21

*    Gedi. ©p. ar, a 38, iye. 7, t.

*    Kietlióika, op. cit., s. 106.

*    Zettler. op. dL, ryc Ib

*    Gedi Zrótmcomme terytorialne., s 18. ryc. 6. 7. 9.

■    Gedi. op. dl, a. 18, ryc. 7, 9.

*    Zettler. op. rit, ryc. l a. L

■    Zettler, op. ar., ryc. 16/11

*    W. Antoniewicz, Archeologia Polski, Warszawa 1928, s. 117 n, 131 tt; J. Kostrzew»ki. Od mezolitu do okresu wędrówek ludów, (w:) Prehistoria nem polskich. Kraków 1939-1948, s. 282. 294. tenże. Pradzieje Polski. Poznań 1949, S. 131,160—181.

“ KoitrzewskŁ Od mezolitu.³, s. 298; Kos trzewiki Pradzieje-, t.132, 169—181. MB

“ K Jażdżewski, Atlas do pradziejów Słowian, Łódź 1948. tekst, s. 50; Jam-ki. Zagadnienie upadku-, i. 80.

i. Krzanowice, pow. Opole t Ligota Dolna, pow. Ktoezbork & Nowa Wieś Królewska, m. Opole 9. Ołesno-Walce li Preśifce. pow. Kluczbork

i podbiła jej nosicieli Jedynie T SuHtnlmki odnosił się nieco sceptycznie do UJ hipotezy³. Ludność kultury pomorskiej miała wykorzystać okres osłabienia kultury łużyckiej spowodowany najazdem scytyjskim³ dla opanowania jej terytorium.

W północnej części Górnego Śląska znamy dotąd dziesięć stanowisk zaliczanych

1

s. 159.

2

*    Sulimłrski. Zagadnienie upadku-, s. 159-181.

3

   Kostrzcwskl. Pradzieje-, t IM; Sulimłrski Zagadnienie upadku-,