34691 P1120454 resize

Ryc. Ł Turoov. okr Scmlly. Ceramika typu tumowskiego * północno-wschodnich

Czech (wg J. Filipa): a — zrób 1.0 — grot* I. e-H — zrób 4

mentem rytym, w którym można dopatrywać sic; przeżytków halsztackich motywów zdobniczych, oraz stempelkowym, który uważa się już za typowy dla okresu lateńskiego¹*. Rozpowszechniają się także gliniane naczynia situlowate. ręcznie lepione.

Lateńska faza kultury łużyckiej w północno-wschodnich Czechach, określana mianem typu tumowskiego, rozwijała się w ciągu wczesnego i środkowego okresu lateńskiego. Egzystowała ona równolegle z osadnictwem celtyckim, które koncentrowało się raczej w środkowych Czechach i w mniejszym stopniu przenikało na tereny zajęte przez typ tarnowski. J. Filip sądzi, ze ludność kultury łużyckiej w Czechach północno-wschodnich uległa pełnej celtyzacjl dopiero u schyłku okresu lateńskiego**.

»* Na przykład grób z Pragi -Bubenća. gdzie naczynie wazowatc zdobione »tem* pałkowym ornamentem współwystąpuje z zapinką żelazną o A rod ko wol ateńskiej konstrukcji. F 111 p. LuŁickd kulturś, a. 174, ryc. 8 na a. 177.

■ Filip. PrądzieJa Czechosłowacji, i, 311.

U STUDIÓW NAD SCHYŁKOWA FAZA KULTURY ŁUŻYCKIM    3(5

III

Znacznie¹ słabiej przebadana jest schyłkowa faza kultury łużyckiej na terenie północnych Moraw. Kultura łużycka rozwijała sic tu bardzo intensywnie u schyłku epoki brązu i w początkach wczesnej epoki żelaza¹¹, uległa zaś załamaniu w późnej fazie okresu halsztackiego. Zaprzestano wówczas użytkowania znacznej liczby długotrwałych cmentarzysk², zmniejszyła s1q też znacznie liczba stanowisk. Kultura łużycka nie zanikła jednak tu całkowicie pod koniec okresu halsztackiego.

Podczas badań wykopaliskowych na cmentarzysku w Slatinkach, okr. Prostejov, odkryto szereg płaskich grobów ciałopalnych popielnicowych, w których występowały ręcznie lepione, situbwate naczynia gliniane² (ryc. 3 a). Z cmentarzyska tego pochodzi też grób (nr 59 z badań w 1932 r.). w którym znajdowały się popielnica i kubek nakryte misą odwróconą dnem do góry. W popielnicy leżały ułamki żelazne) szpili oraz żelazna zapinka o długiej sprężynie o kuszowatej konstrukcji, z nóżką odgiętą w stronę kabłąka¹⁴.

Zapewne z płaskiego grobu ciałopalnego popielnicowego pochodzą dwa naczynia odkryte w Czechach pod Kosifem, okr. Prostójou¹¹. Jedno z nich to duża situla gliniana, zdobiona rytymi kreskami i stempelkowym ornamentem (ryc. 3c), drugie o baniastym brzuźcu i rozchylonym brzegu (ryc. 3b) ma wedle A. Gottwalda charakter łużycki (platemcki)². J. PUip wspomina jeszcze o istnieniu podobnych znalezisk z okolic Uni£ovaⁿ. Na groby ze schyłkowej fazy kultury łużyckiej natrafiono toż na cmentarzysku w Moravióanach, okr, Sumperk¹'.

1

i j. N e k v n s i 1, Obcrbllck fiber die Fnfwićkluńg der mabrhchęn LoutlUtr Kultur unter BcrUckslchtlgung der ElnJUlsae nus dem donautóndtichen Młiieu und Otręt Spezifikation in Rahmen der Lausitzer Kultur, |r| Beitrńye nr Lautitzer Kultur, Berlin 1000, s. 140-lfiS; J. PodborskJ, Mihren in der Spilbronzezett und on der Schwella der Eiscnzelt, Brno 1070,1. 18-85.

^B J. Podborsky, K oldzce kontinuUy v6voje kultury lidu popekticinifcU lJOll na Morav6, „Sbornlk Prąci FflosoficM Fakulty Brninskć Unlvenlly¹ t E-l: 1080. ryc. 3 na s. 24:

* Między innymi groby 00 i 85. A. Gottwald. PohtebUti no KttMrt u Siu-iłnefc, odbitka z „Cmopisu Vla«loneck6ho apolku musejnlho v OIomoucT. f. 40: 19J5, » 5. 0. tabl. H 20.

^M Gotlwnld, op. dl., ś, 8, ryc. 1. 5 no ¹. 3.

^B Gottwald, Nćkoliłc nouydl nólezu z Prottijovika, ProttłJov 1010, i. 13, ryc. 12; tenże, Milj arrheoloylcky otfzfcum, ProstOjor 1031, s. 102-103, ryc, 118 na s. 104.

2

^M G ot t w a I d, Ntkolik no v(/ch nótozfi, i. 13.

" FłUp. op. dl., a. 314.

^M Nekuaill, op. cii., s, 180. tabl. 10: 1.