P1160052

21

20

w Gnnic odgrywał ważną rolę w życiu społeczeństwu kultury łużyckiej, byt może nawet ponadregionalną. Praktyki religijne uprawiane w obrębie grodu miały długą tradycję, co można zaobserwować dzięki zachowanym zespołom .łużyckim", datowanym zarówno na okres HaD, jak i wczesnolaleński. Charakter kultowy tego grodu potwierdzałoby również wystąpienie sześciu grobów ciałopalnych, zalegających na dnie studniowalych jam. Przypuszczać można, że istnieje związek między składaniem ofiar z ludzi a zachowanymi na dnie jam pochówkami ciałopalnymi.

Na zakończenie warto przypomnieć, że gród w Gzinic funkcjonował w czasie pełnego rozwoju ugrupowań osadniczych Kujaw i ziemi chełmińskiej, powiązanych siecią silnych kontaktów handlowych z Pomorzem, terenami lesno-stepowymi Ukrainy i z regionami południowymi - Wielkopolską i Małopolską (J. Chochołowski 1978, s. 359). W tym okresie bujny dotąd rozwój kultury łużyckiej na terenie Śląska zostaje osłabiony penetracją scytyjską, następuje natomiast znaczne rozszerzenie wpływów tej kultury na tereny Wielkopolski, środkowego dorzecza Warly i Prosny oraz Kujaw i ziemi chełmińskiej (J. Chochorowski 1987, s. 362); Analiza materiału zabytkowego odkrytego w Gzinic pozwala na wychwycenie silnych związków (ego ośrodka z Pomorzem, słabych, ale uchwytnych powiązań z kręgiem leśno-stepowym - być może przekaźnikiem była (u kultura kurhanów zachodniobaityjskich (jej wpływy widoczne są np. w ornamencie niektórych naczyń), zaś formy i zdobnictwo niektórych zabytków świadczą też o impulsach płynących z kierunku południowego (Wielkopolska).

7. Sposób prezentacji źródeł

Odkryic na badanym stanowisku jamy należą do jednego z najważniejszych zespołów prezentowanych źródeł archeologicznych (ryc. 6-12). Możliwie szczegółowy zasób informacji o jamach przedstawiają zestawienia: 1 (charakterystyka jam). 2 (zawartość kulturowa jam) oraz 3 (jamy z zawartością ludzkich szczątków kostnych, wg określeń A. Florkowskiego).

W zestawieniu 1 zaprezentowano 86 jam (dla 2 z nich nic udało się określić przynależności chronologicznej z uwagi na bardzo nieczytelne powiązania stratygraficzne). W zestawieniu 2 w rubrykach od 2 do 11 ujęto dane dotyczące naczyń określonych typologicznie (cyfra arabska oznacza liczbę naczyń, duża litera typ naczynia, cyfra rzymska odmianę - np. 4AI: cztery naczynia typu A, odmiana i) oraz naczyń określonych grupowo, ale nic oznaczonych typologicznie. W rubryce 12 zamieszczono liczbę naczyń nieokreślonych typologicznie (NT), będącą wynikiem podsumowania liczby naczyń nieokreślonych typologicznie występujących w poszczególnych grupach przedstawionych w rubrykach 2-11. Rubryka 13 odnosi się do naczyń nieokreślonych grupowo (NG), natomiast w rubryce 14 podano sumę wszystkich fragmentów naczyń i całych naczyń występujących w danej jamie. Zestawienie 3 prezentuje 29 jam, w których stwierdzono występowanie ludzkich szczątków kostnych; w niektórych przypadkach zaobserwowano ślady intencjonalnych cięć, uderzeń itp. (dane te zamieszczono w rubryce 7). Obecność zwierzęcych szczątków kosi-nych w poszczególnych jamach podana została już w zestawieniu 2, natomiast w zestawieniu 4 zaprezentowano dane dotyczące tych szczątków według oznaczeń dokonanych przez M. Sobocińskiego. Zestawienie 5 prezentuje wszystkie odkryte w Gzinic w latach 1968-1976 zabytki wykonane z żelaza, brązu, kości i poroży, kamienia i gliny (poza ceramiką naczyniową).

Uzupełnienie informacji o zawartości jam stanowią tablice 1-42, na których przedstawiono wybrane formy ceramiczne oraz inne zabytki występujące w jamach.

Podstawowy zasób informacji o ceramice odkrytej na grodzisku w Gzinic przedstawiono w ujęciu tabelarycznym (tabele 1-9). Przewagę wśród materiałów ceramicznych stanowią zespoły, które wystąpiły w warstwach majdanu: na ogólną liczbę 52 298 fragmentów i całych naczyń odkrytych w Gzinic 30960 przypada na majdan, 18770 na jamy i tylko 2568 na wał. Aż 7428 fragmentów (mało charakterystyczne, drobne ułamki) nie zostało sklasyfikowanych (14,20% całości wydobytych materiałów). Dane dotyczące fragmentów naczyń, których nie udało się określić grupowo, zamieszczone zostały w rubryce NG. W przypadku, gdy można było oznaczyć przynależność grupową fragmentów, ale z uwagi na zły stan zachowania nic dało się ich określić typologicznie -dane ujęło w rubryce NT. Informacje dotyczące fragmentów ceramiki, których typ określono, ale nic ustalono odmiany w ramach danego typu, zamieszczono w rubryce NO. Liczbowe i procentowe zestawienie typów i odmian naczyń zaprezentowano w podziale na jamy, majdan oraz wał. W tabelach pominięte zostały numery jam, w których dana grupa naczyń nie występuje. Procenty dotyczące frekwencji poszczególnych typów czy odmian obliczane były zawsze w stosunku do: 100% naczyń występujących w jamach, 100% w majdanie i 100% w walc. W tabeli 9 zaprezentowane zostały grupy naczyń niejednoznacznych grupowo; w rubryce NG - nieokreślone grupowo - podano liczbę tych naczyń odnoszącą się do całego zespołu danej jamy. Podobnie w rubryce „ogółem" - zawarta tam liczba jest sumą wszystkich naczyń występujących w danej jamie, majdanie czy wale.