pic 11 06 011941

iuiuruwym, iaKim jaK Komitet, delegacja lta.j o ccmc    -

[+ Ludzki]¹⁸, predykaty otwierające jedną pozycję argumentową wiadają albo rzeczownikom, albo przymiotnikom (w ich fun r>redvkatvwnei — w    (Jrnmatvp7hvm^ nrpdvkatv zas Cl

Ikiej liczby predykatów powiązanych ze sobą operacjami ^m y _zasto^sC' I ,d. Obszerniejsze omówienie i analizę krótkiego opowiadania^ ^j_nguisti^£; I waniu tych konwencji zapisu znajdzie czytelnik w: H e n d r i ^Cr,_nmrnUnica^t*°^r'^: ] ¹⁸ Zob. C. Brer'^nnił 1 n ’

'lane przez antropomorficznych agensów, ¹ ch patiensów — to nie jest to wypowiedź się znaczące tylko w związku z intencją

zentacja gramatyczna to nie jakaś językowa forma powierzchniowa; inaczej mówiąc, zdanie będące składnikiem tekstu takiego, jak przedstawia się on czytelnikowi, nie ma na ogół tej formy. Konstrukcje takie stanowią reprezentację ukrytej struktury narracyjnej i będą tu nazywane

zdaniami wyidealizowanymi¹⁹.

W reprezentacji utajonej struktury występują zatem tylko dwa (wyidealizowane) typy zdań: zdania przechodnie z ludzkim agensem i pa-tiensem oraz zdania orzekające (predykatywne), z rzeczownikiem o cesze [+ Ludzki] jako patiensem. Oczywiście na powierzchni tekstu znajdujemy o wiele większą różnorodność typów zdań. Głównym naszym zadaniem w rozwijaniu metodologii będzie zatem opisanie istotnych powierzchniowych cech gramatycznych wypowiedzi narracyjnej. Różnice między zdaniami wyidealizowanymi a zdaniami, jakie występują na powierzchni tekstu, wynikają w niewielkim tylko stopniu z czynników określających indywidualny styl; są one raczej odbiciem rozmaitych technik narracji. Ściślej więc mówiąc, nasze zadanie polega na ustaleniu korelacji między różnymi technikami i środkami narracyjnymi z jednej strony a środkami gramatycznymi danego języka z drugiej. Oznacza to m. in., że nie możemy zadowolić się gramatyką tego języka w jej istniejącej formie, ponieważ nie rozróżnia ona między takimi cechami językowymi, które są istotne z literackiego punktu widzenia — tj. służą manifestowaniu pojęć krytycznych — a takimi, które są z tego punktu widzenia nieistotne.

Aby właściwie opisać język tekstów narracyjnych, potrzebne są więc

pewne rozszerzenia lub modyfikacje gramatyki.

Nie chodzi jednak o to, by dla opisania języka określonych tekstów

narracyjnych tworzyć kategorie ad hoc, bez żadnego związku z grama-tyką danego języka. Należy raczej ustanowić nowe podziały istniejących p* już kategorii gramatycznych, wyróżniając najpierw w obrębie narracji składniki funkcjonalne, mające już swe tradycyjne terminy literackie, ^a następnie starając się ustalić, jakie różnorodne środki językowe służą

- . _{ujQtą w} kategoriach

"To, jaka jest natura związku między    kategoriach .^amatycznych

predykatów i argumentów z jednej strony    rozstrzyga⁶ jedynie P

z drugiej, jest kwestią zupełnie otwartą, k o ą _{ponieważ w} niniejszych    _Q

wypracowanie teorii będącej podstawą ana ■    można tu jedynie

„I,„u    ____;____ ....    lecz metodologią,    _{t0 uW}ażac te dwie

WILLIAM O. HENDRICKS

oraz wprowadzone przez Greimasa pojęcie „przekształcenia narracji" Sprawą dla naszych celów najistotniejszą jest to, jak strukturami-) racji, w swym aspekcie zarówno paradygmatycznym, jak i syntagma-1 tycznym, ma być reprezentowana. Proponuję, by posługiwać się tu h gicznymi predykatami n-argumentowanymi (0 < n ^ 2) oraz pewne zbiorem argumentów. Argumenty to zmienne — oznaczają one nie tyk osoby (postaci), ile grupy postaci (i ich nazwy tematyczne) struktur paradygmatycznej. W kategoriach tematycznie neutralnych można je nazywać protagonistą i antagonistą.

Predykatów jednoargumentowych używa się wyłącznie do reprezentowania wiązki „cech”, na które da się analitycznie rozłożyć każd; element struktury paradygmatycznej. Predykatów dwuargumentowyć używa się wyłącznie do przedstawiania struktury syntagmatycznej (fabuły). Jeśli fabułę uznajemy za przechodzenie od jednej sytuacji do in-nej, gdzie przez „sytuację” rozumie się wzajemne relacje postaci w dym danym momencie, to sytuacja tak zdefiniowana równoznaczna z logicznym predykatem dwuargumentowym. Reprezentację taką Z), składającą się z predykatu x otwierającego dwie pozycje cementowe oraz argumentów Y i Z, należy odczytywać jako „Protagonista Y jest w relacji a: z Antagonistą Z” ¹⁷.

Takie przedstawianie struktury narracji za pomocą wzorów logicznych niezależne jest od danego języka, a w istocie od jakiegokolwiek systemu gramatycznych części mowy. W wypadku języka angielskiego argumenty odpowiadają imionom własnym (bądź też niekiedy rzeczownik® zbiorowym, takim jak komitet, delegacja itd.) o cesze semantyczne] | H- T.nH-zU-il 18    aremmentową odpo-

predykaty wnej — w sensie gramatycznym), predykaty zaś    ^

towe — czasownikom przechodnim. Tak więc jednostka stru ^ ^ larnej przyjęłaby formę gramatyczną N_pr + V_tr + Npr (N_Pr~~ ¹ ^ ne, V_tr — czasownik przechodni). Należy jednak podkreślić, ze

'•Greimas, op. cit„ s. 211.    ^ 1

¹⁷ Relacje predykatu są niezwrotne, a więc wszystkie predykaty dwu | mentowe mają oba argumenty, protagonistą i antagonistę. Jednakże argumen tagonisty nie zawsze jest w pozycji pierwszej; można by powiedzieć, że _^l menty są „niekomutatywne”. W reprezentacji jakiejś historii powinno używ I niewielkiej liczby predykatów powiązanych ze sobą operacjami inwersji- ^ | ^x-ł» ^itd- Obszerniejsze omówienie i analizę.....    ' ’    ^---^---- ^

wcn.u ijta Konwencji zapisu znajdzie czytelnik w: HendricKS,    ^

¹⁸ Zob. C. B r e m o n d, La logiąue des possibles narratifs. „Communi i 8 (1966), s. 62, i jego definicję narracji, przeciwstawianej innym gatunkom ^ 1 wiedzi: jeśli nie ma żadnej implikacji udziału człowieka — tj. jeśli °P^oW1ł<>. „je | wydarzenia nie są ani wywołane-----    -

c?o 11 rl 7i olom    -----C!--    >

gdyż wydarzenia mogą stać

metodologia strukturalnej analizy narracji

wypracowanie teorii oęaąccj    ----■    , ,_n0;_a można w* ■>'—^J. . * a_wie

«h    sic „ic teorią, lecz    mrfllw* >»

przedstawić dwa możliwe ujęcia tego zwią    c_w. reprezentację ^    struk-

reprezentacje za na.eżące do dwu    ""“"T m P»‘<i

•torów logicznych można by uznać ra bejló._h gramatyczny    „,„is3|

tury głębokiej”, a reprezentację ujętą    której nie należy 1 ,_ktUra gł<i

mie „narracyjnej struktury powierzchniowe ,    _z językowąr    _r^|

miąć z językową strukturą powierzchniową^^ ^ _te reprezentacja boką). inna możliwość to po prostu    praktycznego P    jest

warianty zapisu tego samego poziomu ^stlU analitycznej; ponadto _mentami. zapis logiczny lepiej nadaje się do manipu i_asnymi a zmiennymi rozróżnienie między określonymi imionami w